Пченицата – Triticum sp. L. е најпознато и најспоменувано растение во светот, редовно присутна во јадења, здравици, напивки и обреди. Со неа се поврзани безброј приказни и обичаи. Пченицата е значаен извор на витамини од B-комплексот и токоферол, а посиромашна со другите витамини

Постојат повеќе видови пченица, со многу илјади сорти и над 1600 вариетети. Кај нас најраширени се видовите: обична (мека) и тврда пченица, а сосема малку во производството е застапена и англиската пченица. Овие видови, меѓу себе се разликуваат, како според бројот на хромозомите, изгледот на растението, класот и зрното, така и според хемискиот и технолошкиот квалитет. Енергетската вредност кај пчениците е различна помеѓу видовите, но во просек изнесува 1570 kJ на 100 грама зрно.

Обична (мека) пченица – Triticum aestivum L. Кај нас, а и во светот е најраширен вид пченица. Таа има зимски и пролетни форми, како и многу сорти способни да се приспособат за одгледување речиси на сите почвени типови и во сите климатски подрачја во светот.

Зрното е со различна големина, со изразена браздичка, со жолтникава до црвена или бела боја. Брадичката на врвот од зрното е јасно изразена и со долги влакненца. На напречен пресек зрното е тркалезно и претежно со брашнеста структура. Содржината на белковините се движи од 8 до 18%, а квалитетот на лепилото е различен и многу зависен од сортата, почвено-климатските услови и агротехниката при одгледувањето. Оваа пченица претежно се употребува за исхрана во зрно или за производство на брашно за леб, бели печива или други преработки. Из’ртените млади растенија се многу добар додаток со кој за збогатува секоја салата.

Тврда пченица – Triticum durum Desf. Овој вид е помалку застапен во производството во светот, а кај нас само на околу 5 % од вкупното производство на пченица. Најчесто се застапени пролетните форми, а има создадено и многу сорти, како во светот, така и кај нас. Зрното е подолго, отколку кај меката пченица и на пресек претежно е стаклесто. Браздичката е јасно изразена, а брадичката е со куси и слабо изразени влакненца или ја нема. Содржината на белковините се движи околу 18%, а лепилото е кусо и жилаво. Поради оваа особина на лепилото, брашното од овој вид пченица најмногу е барано во индустријата за тестенини.

Англиска пченица – Triticum turgidum L. е најмалку распространет вид кај нас и тоа со неколку домашни популации. Се одгледува на ограничени површини во некои јужни реони на државата. Зрното е кусо и во долниот дел трбушесто. На напречен пресек е со изразено брашнеста структура, со апсолутна маса од 30 до 45 g и хектолитарска маса од 74 до 80 kg/hl. Содржината на белковини е многу мала и се движи од 4 до 8%, со мало количество и слабоквалитетно лепило и затоа во пекарската индустрија не е ценета суровина. Од брашното може да се произведе скроб и кекси или обично се користи за варење.

Пченица спелта – Triticum spelta е вид кој се одгледува на посиромашни почви во Централна Европа. Зрното е квалитетно и богато со хранливи материи, со голем процент белковини и големо учество на глутен, со добри пекарски својства и со ароматичен вкус. Видот спелта е познат и како германска пченица за производство на тестенини и бели печива. На пазарот доаѓа како дробени зрна, брашно, гриз или семолина. Дробените зрна (гершла) се користат во домаќинството за правење супи, слатки или додатоци.

‘Ржта – Secale cereale L.  е далеку помаку застапена во светското производство и трговија отколку пченицата. Претежно се одгледува во северните делови на Европа и во планинските подрачја на југот. Кај нас е застапена со релативно мали површини. Зрното на ‘ржта е со издолжена форма со бледозеленкеста или жолтникава боја. Во просек зрното на ‘ржта е поситно од пченицата, иако некои понови сорти имаат и покрупно. Зрното содржи околу 11% белковини, кои се сиромашни со глутенин и лепило, па затоа лебот од ‘рж не нараснува. ‘Ржта има 1570 kJ енергетска вредност на 100 грама зрно. Интегралното дробено зрно може да се употреби како гарнир на јадења или додаток на супи.

Брашното од ‘ржта се употребува за производство на леб, кекси, производи за лесни јадења и за мешање со други брашна, како и во месната индустрија за полнеж и сврзување на смесата во преработките. Добиеното нискобелковинско брашно претставува многу квалитетна суровина во производството на пиво. ‘Ржениот леб е тешко сварлив и не ги содржи витамините B1 и PP. При постојана употреба на овој леб доаѓа до недостиг од витаминот B3, односно до појава на болеста пелагра.

Во смеса со пченичното, ‘ржаното брашно се користи за изработка на многу прехранбени производи. Овие производи се со вкус на ‘рж и висок квалитет од пченицата и затоа се многу ценети од потрошувачите.

Тритикалето – Triticale е синтетички вид поледелско растение, чие создавање поминувало и сé уште поминува по пат на менување на формите. Тоа е хибрид помеѓу пченицата и ‘ржта, кој спаѓа во фамилијата на тревите (Poaceae), како и останатите жита, но во посебен синтетички род – Triticale. Во овој род, до сега, се сместени неколку позначајни или помалку значајни видови кои се разликуваат според низа морфолошки, биолошки, генетски и квалитетни својства. Зрното е голо со форма слична на ‘рж, но со помалку збрчкана површина. Според хемискиот состав зрното ги има наследено особините на двата родитела (пченицата и ‘ржта), оттука и неговата намена е како и на зрната од овие култури.

Јачменот – Hordeum sativum L. во зависност од стандардот, во одделни земји, има различна улога во исхраната на човекот, некаде помалку додека во други повеќе. Се користи за правење на каша или леб, а во поразвиените земји во исхраната влегува во вид на разни преработки. За производство на леб се употребува многу малку и тоа само во некои планински подрачја за сопствена потреба. Во трговијата може да се сретне и како лупен јачмен (гершла) за варење, како замена за оризот. Исто така, денес е застапен и во мешавините на суви, пресувани и експандирани жита (мусли). Поголемо е неговото значење во производството на пивски слад и за добиточна храна.

Пивскиот слад, освен за производство на пиво, често се употребува во фармацијата и во кондиторската индустрија.

Зрното на јачменот е обично покриено со плевици, иако има и видови и сорти со голо зрно. Содржината на белковини се движи околу 10%, a содржината на лепило е мала и затоа јачменот дава леб со слаб квалитет. Јачменот, освен витамините A, E и D, го содржи и потребниот B12. Од минералите содржи: натриум, калиум, фосфор, калциум, магнезиум, железо, манган, сулфур, бакар, цинк, кобалт и други. Јачменот според хемискиот состав не заостанува зад другите жита, но има и некои подобри својства. Во зрното од јачменот се откриени 35 незаситени масни киселини, а особено е богат со витаминот B12, кој речиси го нема во останатото растително производство. Јачменот е најбогат со витаминот E меѓу житата. Енергетската вредност изнесува 1630 kJ на 100 грама зрно.

 

„На манифестацијата беа доделени награди во вкупно 7 категории, а ’Алкалоид’ ја доби наградата како апсолутен победник, односно се закити со титулата ’Најпосакуван работодавец за 2022 – најпосакувана македонска компанија’“

Компанијата „Алкалоид“ е најатрактивен работодавец, односно најпосакувана македонска компанија за работа за 2022 година, според анкетата спроведена од веб-порталот на Агенцијата за посредување при вработување „Вработување.ком“. На јавното анкетно истражување спроведено во периодот од 26.5.2022 до 19.6.2022 година дури 41 % од вкупно 1.468 испитаници одговориле дека би сакале да работат во „Алкалоид“.

Наградата му беше врачена на Генералниот директор и Претседател на Управниот одбор на „Алкалоид“, г. Живко Мукаетов, на манифестацијата конципирана како оскари за работодавците, „Работодавец на годината“, реализирана низ симболиката на 20-годишниот јубилеј на „Вработување.ком“.

Наградите за најпосакуван работодавец се доделуваат врз база на три критериуми: бројот на посети на огласите и на објавите на сајтот „Вработување.ком“, покажаниот интерес од апликантите и јавното анкетно истражување. На манифестацијата беа доделени награди во вкупно 7 категории, а „Алкалоид“ ја доби наградата како апсолутен победник, односно се закити со титулата „Најпосакуван работодавец за 2022 – најпосакувана македонска компанија“.

Како компанија во чија деловна стратегија и во стратегијата за општествена одговорност Луѓето се пред сè, „Алкалоид“ ќе продолжи да одржува и да креира високи професионални стандарди во работната средина која претставува кариерен предизвик за сè повеќе млади професионалци кои тежнеат својата кариера да ја градат во сопствената земја.

 

Приходи од продажби

Според единечниот биланс на успех, во периодот јануари – март 2023 година продажбите достигнуваат 3.104.714.658 денари, што е за 15 % повеќе во споредба со истиот период од минатата година. Вкупните консолидирани продажби, пак, достигнуваат 4.346.596.075 денари, што е за 20 % повеќе во споредба со истиот период од минатата година.

Продажби според региони

Консолидираните продажби остварени на домашниот пазар се зголемени за 3 %, а вкупниот консолидиран извоз на компанијата е зголемен за 28 %. Од вкупните консолидирани продажби 28 % се остварени на домашниот пазар, додека, пак, 72 % се остварени на странските пазари. Гледано според региони, во земјите од Југоисточна Европа се остварени 29 %, во земјите од Западна Европа (ЕУ и ЕФТА) се остварени 22 %, во земјите од Источна Европа (ЗНД, УКР, …) се остварени 20 %, а на другите пазари е остварен 1 % од вкупните консолидирани продажби.

Најголем пораст кај извозните пазари во споредба со првиот квартал од 2022 година бележат продажбите остварени во Ерменија каде продажбите се зголемени за 3 пати, потоа во Романија (раст од 51 %), Грузија (раст од 40 %), Грција (раст од 22 %), Хрватска (раст од 13 %), Црна Гора (раст од 12 %), Бугарија (раст од 11 %), Косово (раст од 9 %), Велика Британија (раст од 9 %), Словенија (раст од 7 %), Унгарија (раст од 6 %) итн.

Продажби според групи производи

Гледано според групи производи, во структурата на вкупните консолидирани продажби најголемо учество заземаат производите од сегментот фармација, и тоа 90 %. Од нив поголем удел имаат антибиотиците со удел од 33 %, препаратите ОТЦ со 18 %, кардиолошките препарати со 11 %, невролошките препарати заземаат 11 % од вкупните консолидирани продажби итн. Сегментот хемија, козметика и билкарство учествува со 10 % во вкупните консолидирани продажби, поточно хемија учествува со 2 %, козметика со 6 %, а билкарство учествува со 2 %. Вкупните продажби бележат пораст кај профитните центри фармација  и козметика во споредба со остварените во истиот период од 2022 година. Сегментот фармација бележи раст од 22 %, а козметика раст од 19%.

Инвестиции

Вкупните инвестиции во основни средства во периодот јануари – март 2023 година изнесуваат 346.520.151 денари.

Резултати од работењето

Единечната добивка пред финансиските трошоци, даноците и пред амортизацијата (ЕБИТДА), која изнесува 598.921.588 денари, бележи зголемување од околу 12 %, додека, пак, единечната нето-добивка изнесува 355.523.149 денари и е зголемена за 19 %.

Консолидираната добивка пред финансиските трошоци, даноците и пред амортизацијата (ЕБИТДА) достигна 758.445.142 денари и бележи раст од 19 %, додека, пак, консолидираната нето-добивка во износ од 441.583.321 денари е зголемена за 22 %.

При извршувањето на оперативните активности АЛКАЛОИД АД Скопје ангажираше над 1.000 домашни добавувачи.

Вработени

Во периодот јануари-март 2023 година во АЛКАЛОИД АД Скопје се реализирани 47 нови вработувања во РС Македонија. Со одлука на Управниот одбор на АЛКАЛОИД АД Скопје, во март 2023 година е одобрен и исплатен регрес за користење годишен одмор за вработените во компанијата во висина од нето износ од 36.500 денари. Групацијата АЛКАЛОИД брои 2.678 вработени, од кои 2.039 се во земјата, а 639 се вработени во подружниците во странство.

Податоци за акциите

Акциите на АЛКАЛОИД АД Скопје котираат на официјалниот пазар на Македонска берза за хартии од вредност од 2002 година и важат за едни од најтргуваните и најликвидните акции на берзата. Цената на акцијата во периодот јануари – март 2023 година се движеше од 17.200,00 денари до 18.100,00 денари, или просечно 17.787,37 денари за една акција. На 31.03.2023 година акциите на АЛКАЛОИД АД Скопје беа во сопственост на 5.365 акционери, физички и правни лица, a пазарната капитализација на компанијата изнесуваше над 25,64 милијарди денари.

Бизнис-план за 2023 година

Бизнис-планот за 2023 година, донесен со одлука на Управниот одбор на АЛКАЛОИД АД Скопје, на Седницата одржана на 29.12.2022 година, предвидува инвестирање на околу 11% од консолидираните приходи од продажбите во материјални и во нематеријални средства, раст од 10% на консолидираните продажби во однос на 2022 година, како и раст од 7% на консолидираниот профит пред оданочување во однос на 2022 година.

Бизнис-планот за 2023 година е базиран на очекувањата, проекциите и на можностите на тековните и на новите пазари и производи, достапни за компанијата во моментот на изготвување на планот. Околностите и настаните во 2023 година, а со тоа и остварените резултати, може да варираат во однос на прикажаните во бизнис-планот.

Очекувања за претстојниот период

Во изминатиот период друштвото се соочи со голем број интерни и екстерни предизвици и новонастанати ризици, генерирани од енергетската и економската криза. Презедовме голем број мерки во досегашниот период, со цел неутрализирање на сите негативни ефекти, без притоа да се загрози успешното работење на друштвото.

Во согласност со очекувањата, она што доминираше во 2022 година, а продолжува и во првиот квартал од 2023 година е забележителниот раст на цените на голем дел од влезните суровини и материјали, енергенсите, како и порастот на цените на транспортот на глобално ниво, а особено и значителните пролонгирања на роковите за испорака. Сето ова влијае и на стапката на инфлацијата што веројатно како тренд ќе биде уште понагласен во периодот што следи.

Како најголем предизвик и прв приоритет за периодот што доаѓа и понатаму останува грижата за здравјето на вработените, како и одржувањето на тековната ликвидност, на финансиската стабилност и остварување на планските цели.

 

За инвестираните 104,1 милиони евра во изминативе 5 години, Коморскиот инвестициски форум на Западен Балкан го прогласи „Алкалоид“ за водечки инвеститор во регионот

Со цел овозможување дополнителни услови за професионално профилирање на студентите и за усвојување практични вештини под менторство на врвни професионалци во повеќе дејности, „Алкалоид“ АД Скопје склучи нов меморандум за соработка со Универзитетот „Св. Кирил и Методиј“ Скопје во рамките на Програмата за развој на практикантство. Ова официјализирање на постојното меѓусебно партнерство, кое досега опфаќаше соработка на компанијата со 4 факултети при УКИМ, е со цел да се прошири опсегот на образовни профили за кои би постоела можност за практикантска работа на студентите, кои ја претставуваат идната работна сила на земјата.

Предметниот меморандум го потпишаа Генералниот директор и Претседател на УО на компанијата г. Живко Мукаетов и Ректорот на Универзитетот „Св. Кирил и Методиј“ Скопје проф. д-р Никола Јанкуловски. Работната група е составена од претставници на двете институции, предводени од раководителот на Одделот за човечки ресурси во „Алкалоид“ г. Никола Ефтимов и од раководителката на Центарот за кариера при УКИМ Скопје проф. д-р Јасмина Тониќ-Рибарска.

„Како општествено одговорна компанија ги отвораме вратите за што повеќе студенти кои имаат желба и волја пред прагот на своето професионално поглавје да се стекнат со соодветни практични знаења и вештини, под директно менторство на нашите докажани професионалци во различни сегменти од работењето на ’Алкалоид’. Со цел да создадеме силна синергија меѓу образовниот и реалниот сектор и да го подигнеме нивото на научноистражувачката дејност, им овозможуваме на студентите од повеќе факултети на УКИМ да се вклучат во секојдневните компаниски процеси и низ еден систем на високо поставени деловни вредности да го развијат својот професионален потенцијал“, истакна Генералниот директор и Претседател на УО на компанијата г. Живко Мукаетов.

Ректорот на Универзитетот „Св. Кирил и Методиј“ Скопје проф. д-р Никола Јанкуловски изрази благодарност за подготвеноста на компанијата „Алкалоид“ постојано да ги надградува капацитетите за квалификација на студентите, чии образовни профили се дел од кадровската структура на компанијата.
„Преку оваа соработка студентите се стекнуваат со практично искуство, кое ќе биде од непроценливо значење додека се подготвуваат за своите идни кариери. Сметаме дека оваа соработка со ’Алкалоид’ АД Скопје ќе ги задоволува потребите на нашите студенти, како и на компанијата“, истакна проф. д-р Јанкуловски.

Раководителката на Центарот за кариера при УКИМ го потенцираше значењето на практичното искуство во однос на барањата на пазарот на трудот.
„Со потпишувањето на овој договор за соработка со ’Алкалоид’, една од најдобрите фармацевтски компании во Југоисточна Европа, ќе им се овозможи на нашите студенти одлична можност да стекнат практично искуство и да учат од професионалци во индустријата. Преку оваа соработка очекуваме нашите студенти да добијат корисни искуства и, секако, продолжуваме да инвестираме во квалитетот на нашите дипломци и да создаваме кадар кој ќе одговара на очекувањата на пазарот на трудот“, истакна проф. д-р Јасмина Тониќ-Рибарска.

Практикантската работа во „Алкалоид“ ќе биде достапна како за студентите од факултетите при УКИМ, со кои традиционално се соработува (како Фармацевтскиот, Медицинскиот, Институтот по хемија на Природно-математичкиот, Технолошко-металуршкиот факултет) така и за студентите од останатите факултети од Универзитетот, како Машинскиот, Факултетот за електротехника и информациски технологии, Факултетот за компјутерски науки и инженерство и други факултети. Со овој концепт на практикантска работа, кој се изведува во работните простории на „Алкалоид“, студентите ќе имаат можност да се здобијат со практично искуство во делот на фармацевтската, козметичката, билната и хемиската индустрија.

Програмата за млади таленти оваа година ја очекува шестата генерација практиканти, а досега во нејзини рамки биле вклучени 205 практиканти, од кои 94 се веќе вработени во компанијата. Соработката меѓу „Алкалоид“ и Универзитетот „Св. Кирил и Методиј“ Скопје, во делот на Програмата за практикантство, за првпат е започната во април 2018 година, а првиот циклус на практикантство со своевремено два факултети е заокружен во септември истата година.

 

За инвестираните 104,1 милиони евра во изминативе 5 години, Коморскиот инвестициски форум на Западен Балкан го прогласи „Алкалоид“ за водечки инвеститор во регионот

По повод петгодишнината од формирањето, Коморскиот инвестициски форум на Западен Балкан (WB6CIF), кооснован од Европската Унија, на почетокот на 2023 година објави повик за учество во регионалниот натпревар отворен за компании од шесте земји членки. Рангирањето на апликациите, поделени во 6 категории, беше направено од комисија составена од по еден претставник од шесте стопански комори на Западен Балкан и претставник од канцеларијата на Коморскиот инвестициски форум

Првата награда во категоријата „Водечки инвеститор (шампион) во земјите од Западен Балкан“ му беше доделена на „Алкалоид“ АД Скопје, презентирана на пригодна церемонија организирана за оддавање признанија за достигнувањата на најдобрите и најуспешните компании во регионот.

Имајќи го предвид значењето на континуираното инвестирање и унапредување во сите сегменти од работењето, високо позиционирано како една од клучните стратешки определби во деловната политика на „Алкалоид“, оваа награда претставува уште една значајна потврда за достигнувањата на компанијата: 

„Во својата долга историја, ‘Алкалоид’ минал низ бројни предизвици, но една фактичка констата во текот на деветдеценискиот развој биле инвестициите, кои во изминативе три децении се насочени кон градење и проширување на производствените капацитети, капацитетите за истражување и развој, инсталирање на модерна опрема, лаборатории, технологии, модерен софтвер и добро обучен кадар. Само во изминативе 5 години, инвестиравме 104,1 милиони евра во земјите во регионот, интегрирајќи ги нашите операции за целите на подобро водење на дејноста од нашата база во Македонија. На овој курс сме решени да останеме и во иднина, работејќи на глобализација на брендот ‘Алкалоид’, достоинствено и посветено, со практикување на високи етички стандарди, кредибилиет и професионален пристап во севкупните операции“ – изјави Генералниот директор/ Претседател на УО на компанијата, Живко Мукаетов.

Коморскиот инвестициски форум е заедничка иницијатива на стопанските комори на земјите од Западен Балкан, кооснован од Европската Унија, која ги претставува интересите на повеќе од 350.000 компании во насока на спроведување на заеднички активности кои се од интерес за бизнис-заедницата од регионот.

 

 

Според потеклото, начинот на производство, стандардите на земјата, постојат многу видови брашна

Од изборот на брашното зависи и квалитетот на пекарските производи. Со избор и мешање на брашната се прават и специјални наменски брашна, со кои се постигнува посакуваниот квалитет на пекарските производи. Брашната со висок процент на белковини формираат висок (нараснат) леб, додека ниско белковинските брашна формираат сплескан леб. Затоа, овие брашна се употребуваат за правење на кекси, бидејќи за нивно производство е потребно ронливо тесто. Исто така, овие брашна се употребуваат за мешање со поквалитетни брашна. За подобрување на квалитетните својства на слабите брашна се додават комерцијални коагулатори, путер, маргарин, масло, маст кои ги замрсуваат и ги скратуваат глутенските влакна.

Најчесто брашната се поделени на три вида: бело, црно и интегрално брашно. Меѓутоа, според стандардите во различни земји, а во зависност од: потеклото, начинот на мелење и сеење, содржината на пепел и намената, се разликуваат многу видови, типови и класи на брашна.

Брашна според потеклото, односно од кој вид растение се произведува може да биде: пченично (од мека и тврда обична пченица), пченично од дурум пченица, пченично од пченица спелта, пченкарно, јачменово, ‘ржано, брашно од тритикале, овес, ориз, сирак, елда, квиноа, амарантус, компир, соја, од наут. Некаде се произведуваат брашна од зеленчукови производи, или од различни диви и култивирани растенија.

Кај пченичното брашно, во некои земји, постојат и различни класи во зависност од видот на пченицата. Па така се разликуваат брашно: од тврда зимска пченица со црвено зрно, од тврда пролетна пченица со црвено зрно, од мека зимска пченица со црвено зрно, од тврда бела пченица, од мека бела пченица и брашно од дурум пченица. Врз основа на содржината на белковини и количеството и квалитетот на лепилото брашната се делат на: тврди, меки, јаки и дурум брашно.

Типови брашна според намената

Во зависност од технолошките постапки, потребите на пекарската индустрија и барањата на потрошувачите, мелничката индустрија во светот произведува многу видови наменски брашна. Без разлика на потеклото на брашното, а во зависност од квалитетот, мелничката индустрија произведува различни типови брашна: полно, сенаменско, лебно, брашно за бисквити, бели и темни брашна, саморастечко, семолина, збогатено, брашно од пченичен или друг вид слад, интегрално, глутенско, безглутенско, слаткарско, органско, инстант и други.

Типови брашна според содржината на пепел

Во трговијата се среќаваат и различни видови брашна, означени како типови со соодветни бројки, според содржината на пепел. Одредувањето на пепелот се врши лабораториски со спалување на брашното на температура од 550 или 900ºC, според методи кои се во склад со меѓународните стандарди. Според просечните вредности на хемискиот состав на зрното, содржината на пепел изнесува околу 2%. Количеството на пепел во брашното зависи од степенот на мелењето и учеството на обвивките на зрното во него, но секако дека таа вргедност е помала во споредба со вкупното количество пепел во зрното.

Така, интегралното брашно го содржи истото количество пепел како и зрното, додека другите видови брашна, содржат помало количество, во зависност од степенот на мелење.

Кај белите брашна со 50-60% рандеман, содржината на пепел изнесува само околу 0,4%. Содржината на пепел во брашната се движи од 0,4 до 1,5%. Во различни земји во светот постојат различни означувања на типовите брашно, но тие се во склад со стандардите и законските регулативи во земјата. Во Германија и Франција означувањето на типовите брашна според содржината на пепел се врши со бројчани ознаки, додека во САД и Англија содржината на пепел ретко е назначена на етикетите.

Според стандардите во Македонија, пченичното брашно врз основа на содржината на пепел, е поделено на неколку типа: наменско, тип-400, тип-500, тип-800, тип-850, тип-1100, интегрално, специјални брашна, гриз и пченични дробени зрна.

 

Германска економска делегација, составена од претставници на Министерството за економија на СР Германија и на германски компании, од потпретседателот на групацијата „BASF Централна и Југоисточна Европа“ и од високи претставници на Aмбасадата на СР Германија во Скопје, оствари работна посета на „Алкалоид“ АД Скопје.

На средбата претставниците на германската економска делегација, чиј домаќин беше Генералниот директор и Претседател на УО на „Алкалоид“, г. Живко Мукаетов, проследија презентација која ги опфати остварените резултати од работењето на „Алкалоид“, како една од најуспешните фармацевтски компании во ЈИЕ, нејзините пласмани, производственото портфолио и деловните операции. За време на средбата беа претставени и големиот број инвестиции кои компанијата континуирано ги реализира низ годините, извозните активности и политиката за општествена одговорност, кои се дел од деветдеценискиот континуитет на успешната приказна за „Алкалоид“.

Во рамките на работната средба посебен акцент беше ставен врз долгогодишната успешна соработка на „Алкалоид“ со германски компании. Како еден од брзорастечките извозни пазари на компанијата, Германија е од особено стратешко значење и пазар каде што „Алкалоид“ во 2022 година оствари пласмани од 3.014.328 евра, при што забележа раст од 6,6 % во однос на 2021 година. Посебен осврт беше даден за тридецениската стратешка соработка на „Алкалоид“ со компанијата „BASF“, eвропска мултинационална хемиска компанија и најголем производител на хемикалии во светот, која важи за еден од најсигурните партнери на „Алкалоид“. Како компанија со најголема доверба во однос на квалитетот на суровините и која ги следи потребите на нашата компанија, „BASF“ е снабдувач на суровини во сегментите фармација, козметика и хемија.

При обиколката на производствените капацитети на сегментот фармација и на Институтот за истражување и развој, гостите изразија задоволство од високото ниво на подготвеност и на стручност на човечкиот капитал кој управува со процесите, како и од високото ниво на технолошка опременост на капацитетите, при што голем дел од инсталираната опрема е снабдена од германски производители.

Генералниот директор и Претседател на УО на „Алкалоид“ АД Скопје, г. Живко Мукаетов, се заблагодари за честа и за можноста да ги претстави работењето и деловните операции на компанијата пред присутните, потенцирајќи го значењето на оваа средба за натамошно продлабочување на билатералната соработка.

Вршителот на должноста Aмбасадор на СР Германија, г. Ото Граф, изрази благодарност од посетата и од срдечното гостопримство, истакнувајќи дека преку оваа работна средба се уверил во големината, успешноста и во организираноста на една од компаниите столбови на македонската економија.

 

 

Античките Македонци правеле над 50 видови леб и имале народни пекарници и фурни

Лебот е еден од основните прехранбени производи во исхраната на човекот од најстарите времиња, дури од неолитот. Исто така, постојат можности да се верува дека и киснатиот леб води потекло од предисториско време. Во историските писанија се среќаваат податоци дека луѓето во камено време, правеле квалитетни бисквити од јачмен и пченица дробени со камен. Според тоа, може да се каже дека историјата на лебот е многу долга. Во Библијата пишува за бркањето на Адам и Ева од Рајот кога Господ на Адама му рекол: „Ти ќе го заработиш твојот леб со потта од твоето чело”.

Лебот во исхраната на човекот претставувал и сé уште претставува многу значаен производ кај сите народи и цивилизации. Тој е прехранбен производ кој секојдневно се употребува, а се одликува со специфичен вкус, мирис и структура. Ако е изработен од квалитетни суровини, тој ги содржи речиси сите хранливи материи со кои можат да се задоволат енергетските, а во добар дел и биолошките потреби на човечкиот организам. Многу од рецептите за правење леб, до ден денешен не се изменети, односно се останати како и изворните-традиционалните.

Заради неговото значење и континуитетот во исхраната на човекот, лебот секогаш е присутен и во обредите, верувањата, наградувањето и казнувањето, во уметноста и уште каде не! Долгата историја на лебот се потврдува и со археолошките откритија.

Во археолошките ископини во Говрлево, покрај Скопје, е пронајден леб од камено доба.

Во Тумба Маџари, исто така, во околината на Скопје откриени се фурни и садови за правење леб. Во националниот музеј во Цирих, Швајцарија е сместен леб, пронајден од археолозите во ископините на едно исушено езеро, стар повеќе од 6000 г. Во Метрополитен музејот на уметноста во Њујорк, има векна леб, најдена во Египет, стара 3500 години.

Исто така, најдени се погачи од просо од палеолитското време. Античките Македонци правеле над 50 видови леб и имале народни пекарници и фурни. Римјаните продолжиле со идејата за градење на народни фурни. Постојат документи дека во почетокот на христијанскиот период, Рим имал над 300 фурни. Римјаните започнале дури и да ставаат своја марка на лебот. Преданијата зборуваат дека сиромасите во Израел печеле леб од јачмен, а богатите од пченица.

Во Европа, луѓето станале земјоделци дури во VII век и затоа Хомер (Homer) не ги опишува како земјоделци. Производството на леб долг период било фамилијарна или племенска тајна, која се пренесувала од колено на колено. Кај Античките народи, жените го мелеле житото со рачни мелници, и требало да поминат неколку стотици, а можеби и илјадници години додека мажите го презеле мелењето. Поради огромното значење на житото и лебот, во животот на луѓето, тие одредиле и нивни божества. Така, за божица на житото е одредена Деметра (Demetra), а за бог на лебот Христус Панус (Hristus Panus).

Познат е фактот дека минувале илјадници години додека нашите претци дошле до сознанието дека кашата од вода и брашно, може да се претвори во многу вкусен леб.

Оваа значајна улога ја одиграле случајно развиените микроорганизми во кашата. Старите Египќани го оставале тестото да се расипе (при што од габичките од воздухот се вршела ферментација) и таквиот течен леб го печеле и им бил многу полесен и повкусен. Старите Израелци потквасувањето на лебот го научиле од Египќаните. Потоа почнале да чуваат дел од тестото-мајата со која го замесувале брашното при идното месење. Дури во XVII век Левен Хук (Leven Huk) ги открил квасците за квасење на лебот.

До развој на занаетчиското производство на леб, дошло во триесеттите години на дваесеттиот век, а подоцна преминало во индустриско производство. Денес, производството на леб претставува силно развиена индустриска гранка. Целосната линиска опрема и автоматизација, овозможува производство на различни видови леб, печива, кондиторски производи и др.

Лебот произведен од пченично брашно, добиено со обично мелење, е богат со витамини од комплексот B (B1; B2; PP и др.). Во еден килограм брашно има околу 0,83 mg витамин B1 и 29,3 mg PP. Содржината на витамините B1 и PP во килограм пченичен црн леб е поголема од дневните потреби на човечкиот организам, додека белиот леб има 3-6 пати помалку.

Лебот од пченичното брашно содржи и многу соединенија на калциумот, фосфорот и железото, кои се многу значајни за човечкиот организам.

Во еден килограм пченично брашно има 1300-2450 mg фосфор, додека дневните потреби на човечкиот организам изнесуваат околу 1 g. Содржината на железо изнесува 10-28 mg, на калциум 140-260 mg, а дневните потреби на човекот изнесуваат 12 mg железо, односно 1300 mg калциум. Во 100 g леб, од интегрално брашно, има околу 120 mg магнезиум, додека во полубелиот 90 mg, а додека во овесните снегулки 150 mg. За дневните потреби на возрасен човек, како неопходен елемент за работа на мускулите и за јакнење на нервите, потребно е 300-350 mg магнезиум.

Меѓутоа, мора да се спомене и фактот дека извесен број луѓе страдаат од болеста целиакија, која ја предизвикува глутенот од житата. Затоа, во светот е разработена целосна технологија за производство на безглутенско, наменско брашно за производство на леб, бели печива и тестенини, кои не предизвикуваат алергија.

 

Приходи од продажби

Според единечниот биланс на успех, во периодот јануари – декември 2022 година продажбите достигнуваат 10.538.230.192 денари, што е за 10 % повеќе во споредба со истиот период од минатата година. Вкупните консолидирани продажби, пак, достигнуваат 14.289.050.974 денари, што е за 12 % повеќе во споредба со истиот период од минатата година.

Продажби според региони

Консолидираните продажби остварени на домашниот пазар се зголемени за 3 %, а вкупниот консолидиран извоз на компанијата е зголемен за 16 %. Од вкупните консолидирани продажби 32 % се остварени на домашниот пазар, додека, пак, 68 % се остварени на странските пазари. Гледано според региони, во земјите од Југоисточна Европа се остварени 30 %, во земјите од Западна Европа (ЕУ и ЕФТА) се остварени 21 %, во земјите од Источна Европа (ЗНД, УКР, …) се остварени 16 %, а на другите пазари е остварен 1 % од вкупните консолидирани продажби.

Најголем пораст кај извозните пазари бележат продажбите остварени во Полска каде продажбите се дуплирани, потоа во Романија (раст од 81 %), САД (раст од 51 %), Грција (раст од 43 %), Грузија (раст од 35 %), Бугарија (раст од 25 %), Ерменија (раст од 21 %), Косово (раст од 11 %), Црна Гора (раст од 8 %), Хрватска (раст од 7 %), Германија (раст од 7 %) итн. Во 2022 година во сегментот фармација се реализираа и првите поголеми продажби во Португалија, во износ од 18,7 милиони денари и во Монголија, во износ од 12,8 милиони денари.

Продажби според групи производи

 Гледано според групи производи, во структурата на вкупните консолидирани продажби најголемо учество заземаат производите од сегментот фармација, и тоа 88 %. Од нив поголем удел имаат антибиотиците со удел од 23 %, препаратите ОТЦ со 18 %, кардиолошките препарати со 13 %, невролошките препарати заземаат 13 % од вкупните консолидирани продажби итн. Сегментот хемија, козметика и билкарство учествува со 12 % во вкупните консолидирани продажби, поточно хемија учествува со 3 %, козметика со 7 %, а билкарство учествува со 2 %. Вкупните продажби бележат пораст кај сите профитни центри во споредба со остварените во истиот период од 2021 година. Сегментот фармација бележи раст од 12%, хемија од 10%, козметика од 5% и билкарство од 20%.

Инвестиции

Вкупните инвестиции во основни средства во периодот јануари – декември 2022 година изнесуваат 1.474.213.445 денари.

Резултати од работењето

 Единечната добивка пред финансиските трошоци, даноците и пред амортизацијата (ЕБИТДА), која изнесува 2.381.036.341 денари, бележи зголемување од околу 9 %, додека, пак, единечната нето-добивка изнесува 1.411.542.911 денари и е зголемена за 10 %.

Консолидираната добивка пред финансиските трошоци, даноците и пред амортизацијата (ЕБИТДА) достигна 2.537.701.372 денари и бележи раст од 10 %, додека, пак, консолидираната нето-добивка во износ од 1.463.420.874 денари е зголемена за 12 %.

При извршувањето на оперативните активности АЛКАЛОИД АД Скопје ангажираше над 1.000 домашни добавувачи.

Вработени

 Во периодот јануари-декември 2022 година во АЛКАЛОИД АД Скопје се реализирани 187 нови вработувања во РС Македонија. Со одлука на Управниот одбор на АЛКАЛОИД АД Скопје, во март 2022 година е одобрен и исплатен регрес за користење годишен одмор за вработените во компанијата во висина од нето износ од 30.000 денари. Во декември 2022 Управниот одбор по повод новогодишните и божиќни празници, одобри исплата на новогодишен надоместок за вработените во нето износ од 31.000 денари. Групацијата АЛКАЛОИД брои 2.617 вработени, од кои 2.019 се во земјата, а 598 се вработени во подружниците во странство.

Податоци за акциите

Акциите на АЛКАЛОИД АД Скопје котираат на официјалниот пазар на Македонска берза за хартии од вредност од 2002 година и важат за едни од најтргуваните и најликвидните акции на берзата. Цената на акцијата во периодот јануари – декември 2022 година се движеше од 15.556,00 денари до 19.400,00 денари, или просечно 17.475,80 денари за една акција, што претставува раст од 10,6 % во споредба со просечната цена во истиот период од 2021 година. На 31.12.2022 година акциите на АЛКАЛОИД АД Скопје беа во сопственост на 5.332 акционери, физички и правни лица, a пазарната капитализација на компанијата изнесуваше над 24,5 милијарди денари.

Бизнис-план за 2023 година

 Бизнис-планот за 2023 година, донесен со одлука на Управниот одбор на АЛКАЛОИД АД Скопје, на Седницата одржана на 29.12.2022 година, предвидува инвестирање на околу 11% од консолидираните приходи од продажбите во материјални и во нематеријални средства, раст од 10% на консолидираните продажби во однос на 2022 година, како и раст од 7% на консолидираниот профит пред оданочување во однос на 2022 година.

Бизнис-планот за 2023 година е базиран на очекувањата, проекциите и на можностите на тековните и на новите пазари и производи, достапни за компанијата во моментот на изготвување на планот. Околностите и настаните во 2023 година, а со тоа и остварените резултати, може да варираат во однос на прикажаните во бизнис-планот.

Очекувања за претстојниот период

Во изминатиот период друштвото се соочи со голем број интерни и екстерни предизвици и новонастанати ризици, генерирани од пандемијата на КОВИД-19 како и од енергетската и економската криза. Презедовме голем број мерки во досегашниот период, со цел неутрализирање на сите негативни ефекти, без притоа да се загрози здравјето на вработените и успешното работење на друштвото.

Во согласност со очекувањата, уште во текот на минатата година здравствената криза се претвори и во економска, а со тоа се појавија и нови предизвици во работењето. Она што како тренд започна во 2021 година и доминираше и во 2022 година е забележителниот раст на цените на голем дел од влезните суровини и материјали, енергенсите, како и порастот на цените на транспортот на глобално ниво, а особено и значителните пролонгирања на роковите за испорака. Сето ова влијае и на стапката на инфлацијата што веројатно како тренд ќе биде уште понагласен во периодот што следи.

Како најголем предизвик и прв приоритет за периодот што доаѓа и понатаму останува грижата за здравјето на вработените, како и одржувањето на тековната ликвидност, на финансиската стабилност и остварување на планските цели.

 

„Ви благодариме од срце! 460 деца и млади без родителска грижа растат во семејство благодарение на вас“ – пишува на врамениот дрес кој Ракометната федерација на Македонија го доби од организацијата „СОС Детско село“ по повод примо-предавањето на донацијата.

В

купниот износ кој е собран од продажбата на билети за хуманитарниот ракометно музички спектакл одржан на 3 јануари 2023 година во организација на РФМ, изнесува 1,372,550 денари, која сума ќе биде донирана на организацијата „СОС Детско село“.

Трошоците за реализација на настанот, покриeни се од страна на Ракометната Федерација на Македонија и нејзините спонзори. Посебна благодарност во оваа насока, Македонската куќа на ракометот, би сакала да упати до: „Триглав Осигурување“, „Алкалоид“ АД Скопје, „Халк Банка“, „Пивара“, „Никоб“, „Македонската Телевизија“, „ТВ Телма“, „Проевент“ и „КЛС“; како и до сите македонски уметници, компании и  индивидуалци кои сесрдно ја прифатија поканата за учество во настанот без авторски или друг вид на надоместоци.

Ракометната Федерација на Македонија во оваа прилика би сакала посебно да се заблагодари на бројната публика во арената „Борис Трајковски“. Спектаклот „Сите Ѕвезди за СОС Детско село“ го славеше ракометот, го славеше спортот. Победи човечноста и хуманоста. Заедно покажавме дека македонската нација е хумана, а спортот има посебна моќ да нѐ вивне во височините и да ни пружи уникатна доза на среќа.

Сакајте го и негувајте го македонскиот спорт!

 

СОС Детско село – Северна Македонија е дел од интернационална организација којашто работи во 136 земји во светот веќе 70 години и е посветена на помош и на поддршка на најранливите – децата.

В

СОС Детско село е организација којашто во моментов се грижи за повеќе од 394 деца и млади кои се без родители/родителска грижа или се во ризик да ги изгубат своите родители. Oд згрижувањето на првото дете во 2002 година, СОС Детско село во земјава има помогнато на стотици илјади деца, овозможувајќи им поддршка, љубов, топол дом, чувство на припадност и сигурност, квалитетно образование, посигурна иднина и можност да имаат поубаво детство. Во минатото, Алкалоид АД Скопје во неколку наврати ја има поддржано оваа организација.

„Навистина ми е драго што сме овде денес да го означиме почетокот на една нова стратешка соработка со СОС Детско село. Започнуваме со именување на една од куќите на овој локалитет во куќа Бекутан, а во пресрет на 45-годишниот јубилеј на овој наш детски бренд, имам чест да најавам дека соработката со СОС Детско село ќе продолжи и во текот на цела 2023 година во проширена форма.“ – изјави Живко Мукаетов, Генерален директор и Претседател на Управниот одбор на Алкалоид АД Скопје.

Јулијана Накова Гапо, национален директор на СОС Детско село, истакна дека т.н. „кумство“ на куќата Бекутан, освен финансиска поддршка, подразбира и градење искрени релации меѓу згрижувачкото семејство и вработените во Алкалоид АД Скопје, посочувајќи ја грижата за децата како основна цел на двата ентитети, секој на свој специфичен начин:

„Нашите заеднички активности во текот на годината којашто следува ќе се одвиваат под мотото ’СЕКОЕ ДЕТЕ Е НАША ГРИЖА‘. Благодарни сме за ова стратешко партнерство кое ќе ни помогне во обезбедување втора шанса за безгрижно детство на многу дечиња!“ – изјави Накова Гапо.

Во куќата Бекутан има 4 деца на возраст од 4 до 12 години и една младинка од 15 години којашто транзитира во младинска куќа. СОС Детско село во населбата Ченто има дванаесет куќи во коишто се сместени 59 деца до 14 години. Организацијата функционира со помош на донации од индивидуалци, компании, институции и на разни форми на партнерства. Секој може да донира, а донираните средства се користат исклучиво за потребите на децата коишто се згрижени во СОС Детско село. Линкот за донации е: https://sos.org.mk/doniraj-33/.

 

 

Во последно време се почесто се говори за намирници и режим на исхрана без глутен. Ако размислувате да го исфрлите глутенот од исхраната, еве што мора да знаете.

Луѓето кои страдаат од целијачна болест вообичаено започнуваат без-глутенски режим на исхрана. Сепак, глутенот не е единствен виновник за оваа болест, истражувањата на универзитетот Колумбија покажаа дека пченицата содржи протеини кои исто така може да предизвикаат симптоми на целијачна болест кај пациентите. Глутенот е примарен тип на протеини во пченицата, но бројни студии покажале дека пациенти заболени од оваа болест може да имаат реакција и на безглутеински типови на протеини.

Етикетите „без-глутен“на производите не значи дека производот не содржи глутен! Според важечките прописи во Европа, Канада и САД овие етикети се поставуваат на производи кои содржат 0,002 проценти глутен. Причина за тоа е што клиничките истражувањата покажале дека не е неопходно да се јаде 100 проценти без-глутеинска храна за да се избегнат синптомите на целијачната болест. Значи, луѓето кои се нетолерантни на глутен, не би требало баш во неограничени количини да ги конзумираат производите обележани  со ознака „без-глутен“. Побезбеден избор за исхрана секогаш е овошје, компири и коренестиот зеленчук.

Тренд меѓу многу синџири за брза храна е понуда на без-глутенски пици или друга храна. Сепак оваа храна се подготвува во иста кујна во која се подготвува и храната која содржи глутен, па ова не е безбедна опција за луѓето кои страдаат од целијачната болест.

И ако храната без глутен станаа синоним за здрава храна, треба да знаете дека постојат голем број од овие производи кои и не се баш здрави. Во продавниците може да се најдете тестенини, пици, сладолед, сендвичи, пиво … кој имаат етикета „без-глутен“. Луѓето кои страдаат од целијачна болест, се задоволни што понекогаш може да ги вкусат омилените закуски кои не содржат глутен, но за нив треба да се напомене дека не само што не се доволно богати со хранливи материи туку и не се здрави.

Конечно, треба да се истакне дека целијачна болест и нетолеранцијата на глутен не е исто како и алергија на храна.

 

Новите лаборатории за контрола на квалитетот, истражување, развој и за регистрации се организирани на простор од 400 м², во производствениот сегмент за козметички производи на локалитетот во Ѓорче Петров.

Добропознатите брендови на „Алкалоид“ – Becutan, Sattwa, Young derm, Black up, Gloss – произведени со примена на строгите принципи за добра производствена и лабораториска пракса, отсега ќе добијат нови лабораториски капацитети за контрола и за следење на нивниот квалитет, како и за развој на нови производи, во согласност со важечките национални и интернационални регулативи.

Со новиот инвестициски проект вреден 720.000 евра, изведен во согласност со најсовремените услови за работење, обезбедени се простор за лабораториско работење, простор за обработка на податоци, простор за складирање документација, просторија за чување реагенси, просторија за резервни мостри, како и вагална и перална.

„Козметичкиот сегмент во личната карта на ’Алкалоид’ постои од 1972 година, од кога датираат и зачетоците на некои од нашите добро познати брендови, кои успеале да опстојат на пазарот сето ова време благодарение на нивниот константен и врвен квалитет. Динамиката на козметичката индустрија налага постојано следење на трендовите преку воведување нови формулации кои ќе ги задоволат најпробирливите барања на потрошувачите. Овие нови лабораториски капацитети, кои ги пуштаме во употреба денес, имаат цел да ги осигураат високите очекувања во поглед на квалитетот на нашите козметички производи и да создадат нови производи во склад со потребите на модерните текови во козметологијата“, изјави Живко Мукаетов, генерален директор и претседател на Управниот одбор на „Алкалоид“ АД Скопје.

Со инсталираната опрема во новите лабораториски и развојни капацитети ќе се овозможи одредување на квантитативната застапеност на конзерванси, тешки метали и на активни компоненти во производите, додека, пак, опремата за контрола на составот на материјалите за пакување на производите ќе обезбеди континуиран мониторинг на влезната амбалажа и на нејзината безбедна употреба. Коморите опремени со термометри и со влагометри дозволуваат симулации за потврда на стабилноста на производите за сите климатски зони во светот.

Сегментот козметика на „Алкалоид“ АД Скопје има 136 вработени. Во новите лаборатории за контрола на квалитетот, истражување, развој и за регистрации ќе работат 18 извршители (фармацевти, технолози, хемиски инженери и хемиски техничари).

 

За петнаесет години постоење, Фондацијата „Трајче Мукаетов“ стипендирала 619 студенти по фармација и по медицина при Универзитетот „Св. Кирил и Методиј“ од Скопје, а за досегашните активности инвестирани се близу 120 милиони денари.

Во согласност со објавениот јавен конкурс, изборот на стипендистите за учебната 2022/2023 година е усвоен од страна на Управниот одбор на Фондацијата, по предложената прелиминарна листа од kомисиите за распределба на стипендии, во чиј состав членуваа претставници од Фондацијата, од двата факултети, како и претставници од редовите на студентите.

За учебната 2022/2023 година Фондацијата „Трајче Мукаетов“ додели 40 нови стипендии, од кои 20 за студенти на Фармацевтскиот и 20 за студенти на Медицинскиот факултет при Универзитетот „Св. Кирил и Методиј“ Скопје. Еднократната парична награда во висина од 1.200 евра во денарска противвредност, која ја доделува Фондацијата дванаесетта година по ред за првенците на генерациja на двата факултети, годинава им припадна на Филип Горачинов од Фармацевтскиот факултет (со просек 9,19) и на Стефан Неделкоски од Медицинскиот факултет (со просек 10,00), стипендист на Фондацијата „Трајче Мукаетов“.

 

„Во мај 2007 година ја формиравме Фондацијата ‘Трајче Мукаетов’ со една единствена цел: да биде додадена вредност на македонското здравство и фармација. За 15 години постоење, стипендирани се 619 студенти по фармација и медицина на државниот универзитет во Скопје, доделени се 24 еднократни парични награди на првенци на генерациите на двата предметни факултети, за кои активности инвестирани се близу 120 милиони денари. До денес, 97 стипендирани студенти ги отпочнале своите кариери во фармацевтските оддели на ‘Алкалоид’. Децениските инвестиции во едукација на македонските лекари и фармацевти, програмите за практикантство, за парцијално-дуално образование и слични проекти се насочени кон подигање на квалитетот на образовниот процес, стимулирање на студентите кон повисоки достигнувања и градење на идни квалитетни и конкурентни професионалци. Нашите операции се комплексни и засновани на научни методи, а за нив потребни се стручно профилирани кадри. Благодарение на високата селективност при регрутирањето и континуираните вложувања во сферата на едукацијата, денес конкурентно и достоинствено се носиме на глобалниот фармацевтски пазар“, изјави г. Живко Мукаетов, Претседател на Фондацијата „Трајче Мукаетов“ и генерален директор на компанијата „Алкалоид“ АД Скопје.

Почнувајќи од 1 ноември 2022 година, во согласност со одлуката на Управниот одбор на Фондацијата „Трајче Мукаетов“, износот на стипендијата, наместо досегашните 6.500 денари, ќе изнесува 7.000 денари во текот на 12 месеци и ќе се засметува линеарно на постоечките и новите стипендисти.

Фондацијата „Трајче Мукаетов“, чиј основач е „Алкалоид“ АД Скопје, е формирана за целите на поддршка на проекти од сферата на фармацијата, медицината и науката, пред сѐ преку стипендирање млади, амбициозни кадри кои својата кариера им ја посветиле токму на овие дејности.

 

Секој вид леб има свои квалитетни карактеристики. Добар леб претставува збир на посакувани својства. Како посакувани својства за добар леб, пекарите вообичаено ги ценат надворешните и внатрешните својства.

Надворешни својства на лебот

Зафатнина (волумен) на лебот

Зафатнината на лебот, пред се, директно зависи од: видот и формата на лебот, видот и квалитетот на суровините, количеството вода за замесување, должина на ферметацијата, температурата при ферментацијата и правилното водење на сите технолошки процеси. Зафатнината е резултат на правилното кондиционирање на глутенот во тестото, при што тој има доволно снага за експанзија-ширење на гасовите и за нивно доволно задржување.

Симетричност на формата

Со правилно месење, формирање и ферментација на тестото се постигнува и правилна хармонија на пропорциите и симетрија на деловите на производот.

Свежина

Ова својство потешко се одредува, но природната свежина лесно се воочува при поставување на свеж и бајат леб едно до друго. За добра природна свежина одлучувачко влијание имаат: квалитетот на суровините, ферментацијата и вештината на пекарот.

Боја на кората

Добивањето на својствената боја на лебот и печивата, црвенкасто-кафејава, златножолта боја, зависи од: квалитетот на суровините, присуството на доволно шеќер во почетокот на ферментацијата, остатокот на шеќерите после ферментацијата, како и температурата и влажноста при печењето. Лошо замесено и слабо ферментирано (зелено) тесто формира зеленкаста нијанса околу пукнатините на лебот. Презрелото тесто формира кафејава или сива боја на корката. Исто така, и премногу топлото тесто формира лоша и несоодветна боја на корката на производот.

Изедначеност при печењето

Квалитетниот леб има правилна форма, сјајна и мазна површина и корка без меурчиња и без пукнатини. Брашно со квалитетно и еластично лепило овозможува правилно подигнување-растење на тестото во текот на ферментацијата, што пак, при печењето овозможува добивање на леб без деформации. Саканиот квалитет на лебот и корката се постигнува со правилна обработка на тестото во секој дел од процесот и со корисрење на потребното време за одмор пред секоја следна операција.

Пукнатини

Со правилно затоплување, оптимално искористување на капацитетот, обезбедување на оптимална влажност во печката и правилен избор на оптимално време за печење на секој производ, ќе се избегне пукање кај корката на лебот. Несоодветната влажност во комората за ферментација и печката доведува до формирање на набори по површината на лебот.

Внатрешни својства на лебот

Боја на средината

Ова својство пред се зависи од: видот на производот, квалитетот на брашното (степен на мелење), од употребените додатоци, условите и начинот на производство. Брашна со ист квалитет, при различни технолошки постапки, можат да формираат различни бои на средината, и тоа од светло жолта до сива боја. Правилниот процес за подготовка на тестото и соодветната ферментација даваат посветла боја на средината. Но, и при правилна подготовка на тестото, незрелите или презреаните теста, при печењето ја губат кристалната чистота на бојата. Формата, големината и дебелината на ѕидовите на порите вршат различно рефлектирање на светлината, а тоа ја одредува и бојата на средината. Поголемиот број мали пори со тенки ѕидови подобро ја рефлектираат светлината и даваат посветла боја на средината.

Структурата на средината се одредува врз основа на формата и големината на воздушните меурчиња, која е различна кај различни видови пекарски производи. Формирањето на меурчињата во средината на лебот зависи од: квалитетот на брашното, содржината на шеќери (малтозен број), активноста на амилолитичките ферменти, како и содржината и квалитетот на лепилото.

Структура (текстура)

Квалитетниот производ се одликува со фина, мека и сјајна текстура. Пресеченото парче леб со одлична текстура ја рефлектира светлоста во мноштво мали сјајни зраци. При допир на такво парче леб се добива чувство како при допир на свила. Грубата текстура на површината на парчето говори за леб со послаб квалитет. Текстурата на лебот зависи од: квалитетот на брашното, додатоците, ферментацијата и печењето.

Еластичност

Претставува способност на средината на лебот да се врати во првобитната состојба после одреден притисок. Доколку лебот е подготвен од квалитетна суровина и е произведен низ добра технолошка постапка се одликува со висока еластичност.

Вкусот на корката и средината на лебот мора да биде полн, ароматичен и својствен за видот. Лебот не смее да биде: киселкаст, благуњав, горчлив, недоволно солен или пресолен, ниту пак да има вкус на тесто.

Мирис (арома)

Мирисот е својствен за секој одделен вид леб и не смее да има никакви страни мириси: мувла, непријатен мирис на квасецот или интензивен мирис на амбалажот. Вкусот, мирисот и меката структура на лебот се најзначајните својства за уживање при неговото јадење.

Влажност

Содржината на вода во лебот се движи од 35 до 42 %, што зависи од: видот и квалитетот на брашното, видот и квалитетот на додатоците, формата и големината на производот, ферментацијата и печењето, од односот на средината и корката, пакувањето и складирањето. Со правилен избор на квалитетни суровини и при висока и квалитетна технолошка постапка во производството се добива леб со оптимална влажност и подолготрајна трајност и свежина.

Својствата на пекарските производи кои се оценуваат со: видот, вкусот, мирисот, слухот, денес се сместени во група “сензорски својства”. Сензорската анализа е научна дисциплина која се занимава со мерење и анализа на реакциите на производите кои можат да се одредат со сетивата на човекот. Овие анализи се прават по лабораториски пат или со ефективни потрошувачки тестирања.

 

Приходи од продажби

Според единечниот биланс на успех, во периодот јануари – септември 2022 година продажбите достигнуваат 8.161.698.989 денари, што е за 14 % повеќе во споредба со истиот период од минатата година. Вкупните консолидирани продажби, пак, достигнуваат 10.988.914.294 денари, што е за 16 % повеќе во споредба со истиот период од минатата година.

Продажби според региони

Консолидираните продажби остварени на домашниот пазар се зголемени за 3 %, а вкупниот консолидиран извоз на компанијата е зголемен за 23 %. Од вкупните консолидирани продажби 31 % се остварени на домашниот пазар, додека, пак, 69 % се остварени на странските пазари. Гледано според региони, во земјите од Југоисточна Европа се остварени 30 %, во земјите од Западна Европа (ЕУ и ЕФТА) се остварени 21 %, во земјите од Источна Европа (ЗНД, УКР, …) се остварени 16 %, а на другите пазари е остварен 2 % од вкупните консолидирани продажби.

Најголем пораст кај извозните пазари бележат продажбите остварени во Турција (раст од 169 %), Полска (раст од 161 %), Романија (раст од 138 %), САД (раст од 71 %), Грција (раст од 44 %), Бугарија (раст од 41 %), Германија (раст од 38 %), Ерменија (раст од 37 %), Косово (раст од 14 %), Црна Гора (раст од 11 %) итн. Во периодот јануари – септември 2022 година во сегментот фармација се реализираа и првите поголеми продажби во Португалија, во износ од 12,5 милиони денари и во Монголија, во износ од 12,8 милиони денари.

Продажби според групи производи

Гледано според групи производи, во структурата на вкупните консолидирани продажби најголемо учество заземаат производите од сегментот фармација, и тоа 88 %. Од нив поголем удел имаат антибиотиците со удел од 24 %, препаратите ОТЦ со 18 %, кардиолошките препарати со 14 %, невролошките препарати заземаат 13 % од вкупните консолидирани продажби итн. Сегментот хемија, козметика и билкарство учествува со 12 % во вкупните консолидирани продажби, поточно хемија учествува со 3 %, козметика со 7 %, а билкарство учествува со 2 %. Вкупните продажби бележат пораст кај сите профитни центри во споредба со остварените во истиот период од 2021 година. Сегментот фармација бележи раст од 17%, хемија од 16%, козметика од 5% и билкарство од 26%.

Инвестиции

Вкупните инвестиции во основни средства во периодот јануари – септември 2022 година изнесуваат 841.996.474 денари.

Резултати од работењето

Единечната добивка пред финансиските трошоци, даноците и пред амортизацијата (ЕБИТДА), која изнесува 1.917.509.370 денари, бележи зголемување од околу 14 %, додека, пак, единечната нето-добивка изнесува 1.160.140.040 денари и е зголемена за 19 %.

Консолидираната добивка пред финансиските трошоци, даноците и пред амортизацијата (ЕБИТДА) достигна 1.980.880.390 денари и бележи раст од 12 %, додека, пак, консолидираната нето-добивка во износ од 1.140.263.568 денари е зголемена за 15 %.

При извршувањето на оперативните активности АЛКАЛОИД АД Скопје ангажираше над 1.000 домашни добавувачи.

Вработени

Во периодот јануари-септември 2022 година во АЛКАЛОИД АД Скопје се реализирани 161 нови вработувања во РС Македонија. Со одлука на Управниот одбор на АЛКАЛОИД АД Скопје, во март 2022 година е одобрен и исплатен регрес за користење годишен одмор за вработените во компанијата во висина од нето износ од 30.000 денари. Групацијата АЛКАЛОИД брои 2.617 вработени, од кои 2.015 се во базата во Скопје, а 602 се вработени во подружниците во странство.

Податоци за акциите

Акциите на АЛКАЛОИД АД Скопје котираат на официјалниот пазар на Македонска берза за хартии од вредност од 2002 година и важат за едни од најтргуваните и најликвидните акции на берзата. Цената на акцијата во периодот јануари – септември 2022 година се движеше од 15.598,00 денари до 19.400,00 денари, или просечно 17.531,40 денари за една акција, што претставува раст од 14,8 % во споредба со просечната цена во истиот период од 2021 година. На 30.09.2022 година акциите на АЛКАЛОИД АД Скопје беа во сопственост на 5.309 акционери, физички и правни лица, a пазарната капитализација на компанијата изнесуваше 23 милијарди денари.

Бизнис-план за 2022 година

Бизнис-планот за 2022 година, донесен со одлука на Управниот одбор на АЛКАЛОИД АД Скопје, на Седницата одржана на 29.12.2021 година, предвидува инвестирање на околу 14% од консолидираните приходи од продажбите во материјални и во нематеријални средства, раст од 8% на консолидираните продажби во однос на 2021 година, како и раст од 7% на консолидираниот профит пред оданочување во однос на 2021 година.

Бизнис-планот за 2022 година е базиран на очекувањата, проекциите и на можностите на тековните и на новите пазари и производи, достапни за компанијата во моментот на изготвување на планот. Околностите и настаните во 2022 година, а со тоа и остварените резултати, може да варираат во однос на прикажаните во бизнис-планот.

Очекувања за претстојниот период

Во изминатиот период друштвото се соочи со голем број интерни и екстерни предизвици и новонастанати ризици, генерирани од пандемијата на КОВИД-19 како и од енергетската и економската криза. Презедовме голем број мерки во досегашниот период, со цел неутрализирање на сите негативни ефекти, без притоа да се загрози здравјето на вработените и успешното работење на друштвото.

Во согласност со очекувањата, уште во текот на минатата година здравствената криза се претвори и во економска, а со тоа се појавија и нови предизвици во работењето. Она што како тренд започна во 2021 година и доминира и во 2022 година е забележителниот раст на цените на голем дел од влезните суровини и материјали, енергенсите, како и порастот на цените на транспортот на глобално ниво, а особено и значителните пролонгирања на роковите за испорака. Сето ова влијае и на стапката на инфлацијата што веројатно како тренд ќе биде уште понагласен во периодот што следи. Земајќи го предвид конфликтот помеѓу Русија и Украина, започнувајќи од 24 февруари 2022 година, АЛКАЛОИД АД Скопје презема неопходни мерки за заштита на инвеститорите, купувачите и вработените обидувајќи се да им овозможи безбедни услови.

Како најголем предизвик и прв приоритет за периодот што доаѓа и понатаму останува грижата за здравјето на вработените, како и одржувањето на тековната ликвидност, на финансиската стабилност и остварување на планските цели.

 

Црвен крст на РСМ – Црвен крст на Град Скопје, заедно со сите поединци и општествено одговорни субјекти (компании) кои ги поттикнува да се вклучат и да го поддржат процесот на донирање половна облека, се стреми да придонесе за создавање општество на одговорни граѓани со добри навики, каде што секој го вреднува она што го добива и секој придонесува во заедницата во која живее. Преку процесот на донација на облека, како и преку работењето на социјалното претпријатие „Копче“, Црвениот крст поттикнува модел на одржливо живеење, односно поттикнува да се донира и да се купува облека која е веќе создадена и употребена, но која сѐ уште може да се користи. Со тоа не само што помагаме некому кому му е потребна помош туку и влијаеме за намалување на исцрпувањето на природните ресурси што се користат при производство на нова облека, како и за намалување на отпадот што се создава од неупотребата на облеката.

Како пример за општествено одговорна компанија, „Алкалоид“ АД Скопје, во партнерство со Црвениот крст, иницираше и даде поддршка во работењето на социјалното претпријатие „Копче“, а со тоа и поддршка за ранливите категории граѓани, преку хуманитарна собирна акција за донирање облека. Во периодот од 19 до 30 септември годинава во просториите на компанијата се одржа акција за донирање облека, со цел помош на социјално загрозените семејства. Во десетина кутии за донирање, кои беа поставени на неколку собирни пунктови на трите локалитети на „Алкалоид“, беа собрани околу 1.900 кг облека. Со личен пример, кон акцијата, во која учествуваа повеќе од 2000 вработени во компанијата, се приклучија и генералниот директор Живко Мукаетов и менаџментот на компанијата.

Собраната донирана облека е соодветно селектирана од волонтерите на Црвениот крст и ќе се проследи до крајните корисници. Ова е втора масовна акција која ја спроведува „Алкалоид“ АД Скопје годинава во соработка со Црвениот крст. Првата се одржа во текот на јуни годинава, по повод Светскиот ден на крводарителството, кој во „Алкалоид“ се одбележа со масовна крводарителска акција, за која беа пријавени околу 140 крводарители од компанијата во еден ден.

Ваквите заеднички иницијативи имаат цел да ги поттикнат хуманоста и човековата солидарност, но и да ја унапредат колективната одговорност кон општеството, помагајќи им на ранливите категории граѓани.

 

По неколкугодишното присуство и успешно работење на романскиот пазар, „Алкалоид“ АД Скопје регистрираше ново друштво во Романија, со назив „Alkaloid Bucharest S.R.L.“. Друштвото е 100 % во сопственост на компанијата.

Ваквиот деловен потег е дел од долгогодишната развојна, деловна политика на компанијата, во насока на главните стратешки определби што се однесуваат на глобализацијата на брендот „Алкалоид“ и со цел зајакнување на постојните извозни позиции, особено на пазарите во Европската Унија.

Имајќи предвид дека повеќе од 65 % од пласманот на производите на компанијата се наменети за извоз, од исклучително значење е присуството на производствената програма на пазарите во ЕУ, како и проширувањето на нови пазари. Во таа насока, новоотворениот правен субјект е седми по ред кој е основан во рамките на земјите членки на Европската Унија.

„Алкалоид“ е присутен во Романија преку палетата на фармацевтски производи, како и преку програмата за хемодијализа, која вклучува неколку групи производи. Реализираните продажби за 2021 година на пазарот во Романија изнесуваа 212,5 милиони денари, а во првата половина од 2022 година компанијата забележа раст од 140 % на овој пазар, споредено со истиот период од минатата година.

Со ваквиот потег „Алкалоид“ продолжува во насока на остварување на својата главна стратешка определба – развој во деловните контури на извозно ориентирана компанија со стабилна пазарна позиција.

 

Делегација на Германската амбасада во Скопје, предводена од Нејзината екселенција, амбасадорката Анке Холштајн, оствари работна посета на „Алкалоид“.

Делегација на Американскиот совет на млади политички лидери (American Council of Young Political Leaders – ACYPL), во придружба на претставници од Амбасадата на САД во Скопје, оствари работна посета на „Алкалоид“. Целта на посетата беше претставниците на Советот, преку својата Програма за размена на делегации меѓу земјите, да се запознаат одблизу со начинот и со условите во кои работат успешните македонски приватни компании. 

Дневниот ред на работната средба опфати презентација на деловните операции на „Алкалоид“, резултатите од работењето, компаниските пласмани и на производствените активности, како и на општествената одговорност, која е еден од клучните сегменти на корпоративната политика на компанијата. Во рамките на посетата беше реализирана и обиколка на производствените капацитети на „Алкалоид“ и на Институтот за истражување и развој на компанијата. Посебен акцент беше ставен врз деловните операции во САД, каде што „Алкалоид“ АД Скопје во 2005 година основаше своја подружница во Њу Олбани, Охајо. Освен пласманите на чаеви од програмата „Good Nature“ и на детската козметика од брендот „Бекутан“, „Алкалоид“ е партнер од избор на неколку реномирани, американски, фармацевтски компании, со кои има различни форми на соработка, како на пример лиценцно производство, маркетиншко застапување и авторизации за дистрибуција на нивните производи.

Членовите на делегацијата, меѓу кои г-ѓа Шанел Отри, г-ѓа Тара Кембел, г. Џејк Еванс, г. Џон Мајкл Монгомери, г-ѓа Ешли Ванорни и г-ѓа Сузан Свинк, го истакнаа своето задоволство од успешното работење на „Алкалоид“ и од деловните активности на компанијата на американскиот пазар.

Американскиот совет на млади политички лидери (ACYPL), од своето основање во 1966 година, на своите членови им дава можност за добивање глобална политичка и бизнис-перспектива, преку своите програми за меѓународна размена.

 

Делегација на Германската амбасада во Скопје, предводена од Нејзината екселенција, амбасадорката Анке Холштајн, оствари работна посета на „Алкалоид“.

За време на посетата, амбасадорката Холштајн, чиј домаќин беше работна група на компанијата, предводена од Генералниот директор и Претседател на УО, г. Живко Мукаетов, беше запознаена со резултатите од работењето на компанијата, деловните активности, нејзините пласмани и со производственото портфолио. Беа презентирани и големиот број инвестиции кои континуирано ги реализираше „Алкалоид“ низ годините, извозните операции на компанијата, како и големиот број активности и проекти во делот на корпоративната општествена одговорност.

Посебен акцент беше ставен врз Програмата за практикантство на „Алкалоид“ со дел од образовните институции за високо и за средно образование, која успешно се развива врз основа на позитивните пракси од европските модели на дуално образование, чија цел е зголемување на ефикасноста на образовниот потенцијал и продукција на стручен и обучен кадар, кој ќе биде способен да одговори на барањата на македонскиот пазар на трудот.

Амбасадорката Холштајн го изрази своето задоволство од успешното работење на „Алкалоид“, како и од успешната соработка со германски компании на тамошниот пазар, особено осврнувајќи се на високото ниво на технолошка опременост и на човечкиот капитал кој управува со процесите во „Алкалоид“, со кои имаше можност да се запознае директно, преку обиколка на производствените капацитети и на Институтот за истражување и развој, каде што голем дел од инсталираната опрема е набавена од германски производители. Во текот на посетата беа презентирани и напредните информатичко-комуникациски практики во компанијата и придобивките од САП-системот, кој, исто така, е германско софтверско решение.

„Среќна сум што имав можност да ја посетам компанијата Алкалоид, која е македонска гордост и најдобар пример за највисоки корпоративни вредности, постојан раст, вложување во развој, едукација, општествена одговорност и грижа за животната средина. Им посакувам уште поголеми успеси дома и во светски рамки.“, истакна Н.E., г-ѓа Холштајн.

Генералниот директор и Претседател на УО на „Алкалоид“, г. Живко Мукаетов, изрази задоволство од оваа работна средба, која е од големо значење за продлабочување на билатералната соработка.

„Вистинска чест е што денес како компанија имаме можност да го презентираме нашето работење пред Амбасадорката на Сојузна Република Германија – најголемиот трговски партнер на нашата земја. Презентирајќи ги операциите, ние ја потврдивме нашата заложба кон глобализацијата на брендот ‘Алкалоид’ и посветеноста на континуиран раст и развој на компанијата“, истакна г. Мукаетов.

Германија е еден од најбрзорастечките извозни пазари на „Алкалоид“, од особено стратешко значење, каде што компанијата оствари пласмани од близу 3 милиони евра во 2021 година, бележејќи раст од 160 % во однос на 2020 година.