Вчера министерот за образование Јетон Шаќири во една реченица ја опиша целата мизерија на власта, тој во телевизиска дебата со мене призна – „Реално немаме пари за учебници по сите предмети во средно образование“, рече на денешната прес-конференција Весна Јаневска од ВМРО-ДПМНЕ.

-Ова е срамна изјава од повеќе аспекти. Имено МОН оваа година има буџет од 450 милиони евра, тој е за 8,4% поголем од буџетот за 2022 година, а Шаќири при неговата презентација во Владата на почетокот на годината се фалеше дека се гордее со буџетот кој е развоен и ќе има и за нови инвестиции, и за учебници и за поголеми плати. Од многу фалење стигнавме до немање пари, па оттука прашуваме на што се трошат 450 милиони евра пари кои МОН ги има во буџетот, ако нема пари за учебници? Да потсетиме дека оваа Влада немаше пари ниту за свидетелства, кои доцнеа, ниту за учебници во основно кои ги печатеа за еднократна употреба. Признанието е крајно поразително ако се земе во обѕир дека оваа Влада има пари за златни лажици, ф`стаци и бифтеци, за нови службени возила, за прослави на Рамковен договор и годишнина од формирање на Владата, за енормно скап километар автопат, за братот на Артан Груби, за надзор на градежни фирми кои до вчера произведувале долна облека, за оштета за неизграден Клинички центар – 8 милиони евра, дури и за дресирање на магариња. Добро образование и добро структуриран образовен систем ги одредува аспирациите и потребите на државата, како и неjзината иднина, односно судбина. Веќе е сосема познато дека нашето образование е во постојан пад и веќе е на работ на комплетен колапс. Од последната анкета спроведена од Институтот за политички истражувања, а во врска со образованието во Македонија се гледа дека населението е незадоволно од повеќе елементи во образование од кои најмногу од наставните програми, и учебници. Книгите, односно учебниците, почитувани, за образованието, се од суштинско значење и тие се основа за сите други видови учења. Без нив оние што учат би немале ниту појдовна точка, ниту начин за проценка на својот напредок, истакна Јаневска.

Непотребно е уште да набројувам, разочарувачки е, депресивно и срамно е. Македонија по прв пат од нејзиното постоење има пари за се’ и сешто, а нема пари за книги. Се прашувам дали се во право оние кои тврдат дека ова не е случајно, додаде Јаневска.

Јапонецот уапсен во Кина а чиешто ослободување го бара Токио, е осомничен за шпионажа, соопштија во понеделникот властите во Пекинг.

„Овој јапонски државјанин е под сомневање дека се впуштил во шпионски активности, кршејќи го притоа кривичниот законик и законот против шпионажа на Народна Република Кина. Кинеските власти против ова лице преземаа мерки на принуда“, изјави на редовниот брифинг Мао Нинг, портпаролка на кинеското Министерство за надворешни работи.

Во меѓувреме официјално Токио побара ослободување на јапонскиот државјанин „што е можно поскоро“.

„Јапонскиот амбасадор во Кина… претходно месецов беше известен за апсењето на Јапонец на возраст меѓу 50 и 60 години во Пекинг поради нарушување на кинеските закони“, изјави портпаролот на јапонската влада Хироказу Матцуно.

Додаде дека станува збор за маж кој е вработен во јапонската фармацевтска компанија „Astellas“. Јапонските медиуми известуваат дека тоа лице во Кина работело веќе две децении.

Јапонската службена новинска агенција Kyodo наведува дека станува збор за поранешен висок функционер на јапонската Трговска и индустриска комора во Кина, и дека бил уапсен пред самото враќање во Јапонија.

Мао Нинг потсети дека странските државјани во Кина, како држава на владеење на правото, морат да ги почитуваат домашните закони. Истакна дека последните години зачестиле таквите случаи во кои се вмешани јапонски државјани.

„На Јапонија би ѝ било подобро да ги дисциплинира своите државјани“, порача кинеската портпаролка.

Регулаторната комисија за енергетика и водни услуги на Република  Македонија донесе Одлука со која се врши зголемување на малопродажните цени на нафтените деривати во просек за 0,23 % во однос на одлуката од 22.3.2023 година.

Референтните цени на нафтените деривати на светскиот пазар во споредба со претходната пресметка бележат зголемување во просек: кај бензините за 4,090%, кај дизелот намалување за 1,040%, кај екстра лесното масло намалување за 1,718% и кај мазутот има зголемување за 3,306%.

Курсот на денарот во однос на доларот во изминатиот период по кој беа формирани цените со претходната пресметка е понизок за 1,028%.

Малопродажната цена на ЕУРОДИЗЕЛ (Д-Е V) се намалува за 1,00 ден/лит, додека малопродажната цена на Екстра лесното масло за домаќинство на (ЕЛ-1) се намалува за 1,50 ден/лит.

Малопродажната цена на бензинот ЕУРОСУПЕР БС-95 се зголемува за 1,00 ден/лит, додека малопродажната цена на бензинот ЕУРОСУПЕР БС-98 се зголемува за 1,50 ден/лит.

Малопродажната цена на Мазутот М-1 НС се зголемува за 0,550 ден/кг и сега ќе изнесува 37,628 ден/кг.

Од 28.3.2023 година од 00:01 часот максималните цени на нафтените деривати ќе изнесуваат:

Моторен бензин ЕУРОСУПЕР БС – 95 82,00 (денари/литар)
Моторен бензин ЕУРОСУПЕР БС – 98 84,50 (денари/литар)
Дизел гориво ЕУРОДИЗЕЛ БС (Д-Е V) 73,00 (денари/литар)
Масло за горење Екстра лесно 1 (ЕЛ-1) 72,00 (денари/литар)
Мазут М-1 НС 37,628 (денари/килограм)

-Напоменуваме дека ова се максималните цени на нафтените деривати од 00:01 часот на 28.3.2023 година. Трговците на големо и трговците на мало со нафтени деривати и горива за транспорт можат да ги формираат цените на одделни нафтени деривати и горива за транспорт и пониско од највисоките утврдени цени, велат од Регулаторна.

Фудбалерите на Португалија вчера убедливо славеа на гостувањето кај Луксембург со 0-6, а мрежата на домаќините ја начна кој друг ако не легендарниот Кристијано Роналдо, и тоа со гол постигнат со пета!

Светскиот рекордер по репрезентативни настапи се врати во селекцијата на Португалија откако на кормилото дојде Роберто Мартинез и повторно ја предводи својата репрезентација со капитенската лента на раката.

Атрактивниот гол на Роналдо:

Роналдо вчера двапати се запиша во листата на стрелците, а му се придружија уште и Жоао Феликс, Бернардо Силва, Отавио и Рафаел Леао, а Португалија се враќа дома со убедлива победа и максимални шест бодови по две одиграни кола во квалификациите за ЕП 2024.

Ова беше единаесетти гол во 11 мечеви против Луксембург за Роналдо, а вкупно има постигнато 15 голови на последните осум натпревари за својот национален тим. Но, еден потег го „оцрни“ неговиот одличен настап. Тоа беше срамната симулација на стартот од вториот дел.

Во моментов Роналдо е на второто место на листата на стрелците во евроквалификациите со четири голови, додека прв е Данецот Хојлунд со пет погодоци.

Викендов во Париз се одржаа низа активности во чест на светски познатиот научник д-р Анастас Коцарев во рамките на одбележувањето 133 години од неговото раѓање и 92 години од неговата прерана смрт под мотото: „Одблесоци. Д-р Анастас Коцарев. Еден век потоа“.

Во неделата, во француската престолнина Париз, претседателот на МАНУ академик Љупчо Коцарев, градоначалникот на Охрид, Кирил Пецаков, претставници од македонските заедници од Франција и Швајцарија како и високи претставници на градската власт од Париз на чело со градоначалникот на општина Бонди, Стефан Ерве ја одбележаа 133-годишнината од раѓањето и 92-годишнината од смртта на големиот македонски онколог и научник д-р Анастас Коцарев.

Анастас Коцарев по потекло од старо охридско семејство, е македонски деец и лекар онколог. Медицинскиот факултет го завршил на Женевскиот универзитет каде што работи и како асистент на универзитетската клиника. Својата кариера ја продолжува во Париз каде продолжува со истражувањата на Академијата за медицина во Сорбона, Париз. Таму тој продолжува да работи на проблемот на дијагностицирање и лекување на ракот со примена на радиум заедно во соработка во Марија Кири-Склодовска која во тоа време била професор и директор на лабараторијата за радиум на Универзитетот во Сорбона. Бил еден од пионерите на радиотерапијата,  но и на радиографијата. Коцарев е прв во светот кој направил рендографија на фотографска плоча на пациент заболен од рак. Умира во Париз на 28 март 1931 година под неразјаснети околности.

Активностите се одвиваа под мотото „Одблесоци. Д-р Анастас Коцарев. Еден век потоа“ и беа поделени во два дела на неколку локации каде  живеел и работел д-р Коцарев, односно денес музејот Кири и Институтот за радиум во Париз, а централната комеморативна церемонија беше вчера на неговиот гроб во париската општина Бонди на која за првпат присуствуваа градоначалниците на Охрид Кирил Пецаков и градоначалникот на Бонди Стефен Ерве, претседателот на Македонската академија на науките и уметностите академик Љупчо Коцарев и претставници на семејството Коцареви од Охрид.

Семејството Коцареви пред гробот на својот предок д-р Анастас Коцарев

Градоначалникот на Охрид Пецаков го потенцираше значањето на ликот и делото на д-р Анастас Коцарев како една ретка и уникатна приказна на човек кој му подарил вака големо нематеријално наследство на светот и најави низа иницијативи кои во координација со општина Бонди ќе се реализираат етапно преку именување на улици и објекти во двете општини со неговото име, обележување на местата каде живеел и творел како и подготовки за пренесување на гробот на научникот во Охрид и отворање на музеј.

„Македонија и Франција имаат вистинска причина за уште едно поврзување  и одговорност да работат на популаризација на научната оставнина на научникот“, рече градоначалникот Пецаков и додаде дека д-р Анастас Коцарев припаѓа на ретките „граѓани на светот“ кои планетарно дале придонес за општото добро на сите преку нивната научна и пожртвува работа во медицината.

Градоначалниците на Бонди и Охрид Ере и Пецаков положија заеднички венец на гробот од д-р Коцарев

Градоначалникот на Бонди Стефен Ерве и неговиот тим за меѓународна соработка срдечно ги прими гостите од Македонија и ги поздрави иницијативите во рамките на партнерството меѓу двата града кое е неизбежно бидејќи ликот на Анастас Коцарев станува обврска и силна алка на поврзување меѓу двата града и најави возвратна посета на Охрид со цел да го види градот на УНЕСКО во кој се родил д-р Анастас Коцарев.

Градоначалниците Ерве и Пецаков положија заеднички венец на гробот на д-р Коцарев во знак на заедничка почит кон научникот и гест на поврзување и соработка во иднина.

Академик Љупчо Коцарев ја поздрави работата на двајцата градоначалници Ерве и Пецаков во напорите да создадат заедничка платформа во зачувување на ликот и делото на д-р Анастас Коцарев на нивото кое го заслужува и говореше за големината на научникот преку статистиката колку често и денес, после еден век од неговата дејност тој сеуште е цитиран во медицинската наука. Академик Коцарев се осврна и на патриотската активност на Анастас Коцарев во Швајцарија и неговата заложба за независност на Македонија и ги повика денешните политичари во Македонија да не отстапуваат ни педа од програмата на Коцарев за единствена и независна Македонија“.

На форумот „Одблесоци. Д-р Анастас Коцарев. Еден век потоа“, академик Коцарев своето излагање го конципира врз неколку точки цитирајќи го Тадеуш Боровски, Надежда Манделштам, Хана Арент и Иво Андриќ извлекувајќи го, од нивните лоши искуства и судбини терминот „македонски холокауст“ во кој се најде македонскиот народ денес бидејќи: „никогаш порано во историјата на Македонија за дел од центрите на политичка моќ надежта за полноправно членство во ЕУ не била поголема, но никогаш, за жал, таа не направила толку многу штета како денес. Никогаш не научивме како да се откажеме од надежта, па затоа денес згаснуваат, изумираат македонскиот јазик, идентитет, држава… Надежта ги прави луѓето беспомошни и ги спречува да дејствуваат храбро. Па така, заради надежта за полноправно членство во ЕУ дозволивме бришење на Македонците во Егеј и во Пирин, дозволивме бесмислени реформи и дивеења на владејачката елита“, рече академик Коцарев.

На средбата со македонската заедница во Франција во црквата „Свети Кирил и Методиј“ академик Коцарев повика на обединување на Македонците и ја прогласи 2023 година за „година на обединување“.

„Повикувам 2023 година да биде почетокот на обединувањето на Македонците околу македонизмот, што ќе овозможи да се оствари правото на самоопределување на македонскиот народ во меѓународната заедница и ќе придонесе за достоинствен живот на Македонците“, подвлече Коцарев поздравен со бурни аплаузи од публиката.

Внуката на д-р Анастас Коцарев, д-р Соња Коцарева-Трпезановска ја раскажа трагичната судбина за нејзиниот дедо и скоро еден век изгубената трага за неговиот гроб сѐ до денот кога во нивната семејна збирка не било пронајдено писмото од вереницата на д-р Коцарев, во кое таа им соопштила за смртта, погребот и вечното почивалиште. Коцарева-Трпезановска упати бескрајна благодарност до сите инволвирани страни во овој проект и посебно се заблагодари што двете општини Бонди и Охрид одлучија да работат заедно.

Таа во име на семејството Коцареви рече: „Денес аманетот да го најдеме гробот каде почива Анастас го исполнивме, но сакаме да ја исполнеме и неговата желба и сите заедно да направиме напори за тој да се врати во својот роден град, во својот сакан Охрид, во својата сакана Македонија“.

Во рамките на форумот беше прикажан и документарниот филм „Заборавени македонски умови – д-р Анастас Коцарев“ на кој автор е д-р Коцарева-Трпезановска.

Настанот заврши со доделување на признанија на градоначалниците Ерве и Пецаков, академик Љупчо Коцарев, д-р Соња Коцарева-Трпезановска и МПЦО „Св.Кирил и Методиј„ предводена од Владимир Будимовски и отец Даниел Стојчевски за нивниот исклучителен придонес во зачувување на делото на д-р Анастас Коцарев и македонскиот етнички, јазичен, културен и верски идентитет. Доделени беа и благодарници на сите кои овозможија овој настан да ја добие оваа димензија и да поттикне ваков интерес кај Македонците во Франција.

„Со посетата на македонската делегација заокружен е можеби најзначајниот дел од проектот – „партнерството меѓу општина Бонди и Охрид“ и со право можеме да кажеме дека двата града веќе од денес работат на една сериозна програма која како наследство и обврска нѝ ја остави д-р Анастас Коцарев“, изјави претседателката на здружението „Заборавени Македонци“ Соња Кировска видно задоволна од исходот на средбата меѓу двајцата градоначалници и од сите планирани активности во рамките на настанот организиран во чест на научникот Коцарев.

Д-р Анастас Коцарев (француска транслитерација: Dr Anastas Kotzareff) е роден во Охрид, на 26. март 1890 во старо и угледно охридско семејство Коцареви. Основно образование завршил во Охрид, гимназија во Солун и медицински факултет во Женева каде докторирал и останал да работи на Женевскиот универзитет како асистент, потоа како лекар и приватен доцент по онкологија на универзитетската клиника. Во 1928 година со својата вереница Сесил Пинел се населил во Париз каде ненадејно починал на 28. март 1931 година.

Д-р Коцарев со својата научна работа бил посветен на проблемот на дијагностицирање и лекување на ракот со примена на радиум. Ова истражување ќе го насочи на тесна соработка со познатата нобеловка Мари (Склодовска) Кири која во тоа време била професор и директор на лабораторијата за радиум на Универзитетот Сорбона во Париз.

Бил еден од пионерите на радиотерапијата и радиографијата и првиот научник во светот кој направил рендгенографија на фотографска плоча на пациент заболен од канцер (рак).

Покрај неговата професионална преокупација – медицината, д-р Анастас Коцарев во текот на Првата светска војна, и по неа, развил жива политичка активност во Швајцарија и се залагал „за единствена и независна држава Македонија“.

Во 1918 година ги обединил македонските друштва од Цирих и Лозана во заедничко Друштво на Македонците за независна Македонија, а подоцна бил основан и Генералниот совет на македонските друштва во Швајцарија (Conseil general des Sociétés macédoniennes) на кое Коцарев бил избран за претседател. Во 1919 година, во текот на Париската мировна конференција во Париз д-р Коцарев во име на Главниот одбор поднел барање да испрати тричлена комисија која би ги застапувала интересите на македонскиот народ, но нивното барање било одбиено од преговарачите на конференцијата. Главниот одбор и д-р Коцарев продолжиле да испраќаат телеграми и петиции барајќи праведно решавање на македонското прашање.

                                                                       Здружение „Заборавени Македонци“

Фирмата за трговијата со електрична енергија РЕС (Renewable Energy Supply), во следниот период ќе го прошири своето работење со дел од државните и локалните институции, каде ќе даде поволни понуди за снабдување со електрична енергија.

РЕС досега снабдуваше исклучиво компании од приватниот сектор, но со оглед на тешката ситуација во која се најдоа институциите поради високите сметки за електрична енергија,  дел од нив упатија повици за учество со цел зголемување на конкуренцијата.

РЕС, пред се, ќе понуди поевтина електрична енергија на општините за јавното осветлување во ноќните часови, што како јавна услуга се најде прво на удар на мерките за штедење во текот на енергетската криза.

Со тоа се очекува дел од општините да ги надминат проблемите со обезбедување на енергија за уличното осветлување, што беше загрозено од високата цена на струјата и доведе до тоа општините да не можат да ги сервисираат исклучително високите сметки, што секако неповолно се одрази на безбедноста на граѓаните, сообраќајното движење и целокупното урбано живеење.

РЕС моментално ја формира најголемата балансна група кај нас, со 270 компании од приватниот сектор, чија годишна потрошувачка изнесува 250 GWh електрична енергија.

Најмалку 2.000 мумифицирани овновски глави, датирани од периодот на Птоломеј, како и раскошна структура од периодот на Старото кралство се откриени во храмот на Рамзес Втори во древниот град Абидос во јужен Египет, објави викендов египетското министерство за старини.

Мумифицирани овци, кучиња, диви кози, крави, газели и мунгоси се пронајдени во храмот заедно со главите од овни, за коишто се смета дека се заветни дарови кои укажуваат на континуираното почитување на Рамзес Втори на тоа место околу 1.000 години по неговата смрт, според египетските археолози.

Во соопштението се додава дека откритието ги проширува сознанијата за наоѓалиштето во периодот кој опфаќа повеќе од две илјади години до периодот на Птоломеј, кој траел околу ти века до римското освојување во 30 година пред нашата ера.

Абидос, кој се наоѓа во египетската покраина Сохаг, на околу 435 километри јужно од Каиро, е едно од главните но помалку посетените археолошки наоѓалишта во Египет. Станува збор за некропола од раната египетска кралска власт и центар на поклониците на богот Озирис.

Покрај мумифицирани животински останки, истражувачите од Универзитетот Њујорк откриле и голем дворец со ѕидови дебели речиси пет метри од периодот на Шестата династија на Старото кралство, со неколку статуи, папируси, останки од древно дрво, кожни облека и обувки.

„Структурата би можела да помогне во повторното воспоставување на чувството на древниот пејзаж на Абидос пред градењето на храмот на Рамзес Втори“, изјави водачот на археолошкиот тим Самех Искандер.

По лансирањето на сателитите „Албанија 1″ и „Албанија 2″ најмалку четири дена во неделата добиваме слики што ги обработува Агенцијата за геопросторни информации, изјави албанскиот министер за одбрана, Нико Пелеши.

Додаде дека тие може да дадат информации и за приватни компании кои ќе покажат интерес.

– Откако ќе ја изградиме процедурата, можеме да сателитите да ги отвориме за користење на заинтересирани приватни инвеститори. Најмалку четири дена во неделата добиваме слики што ги обработува Агенцијата за геопросторни информации, посочи тој Пелеши.

Сателити кои Албанија ја чинеа шест милиони долари беа лансирани на 3 јануари годинава од базата Кејп Канаверал на Флорида како дел од мисијата „Транспортер-6“ на американската компанија Спејс Икс.

-Албанија сега има повеќе високотехнолошки способности за контрола, заштита и управување со својата територија, обезбедувајќи витални податоци во реално време за голем број клучни аспекти за одржлив развој, оцени премиерот Еди Рама соопштувајќи ја веста.

„Сателитите се ставени на располагање на институциите кои вршат задачи поврзани со територија, вода, шуми, пожари, урбан отпад или земјоделско производство. Имаме специјализирана екипа која ги обработува добиените слики. Ќе биде зголемен бројот на вработени, но и нивните месечни примања“, нагласи Пелеши.

Социјалистичката партија на Македонија оценува дека пресметките што ги објави вицепремиерот Фатмир Битиќи за зголемената минимална плата се социјалдемократски фалби без мерка.

Во продолжение следува интегрален текст од соопштението на СПМ.

Затоа што тој растот на минималната плата тој не го споредува со растот на инфлацијата за да се види каков е тој раст и како е ефектот од иститот. Битиќи не кажува дека заради инфлацијата се врши натамошно осиромашување на граѓаните кои живеат од плата или од пензии, што миминално растат, а реално опаѓаат, се топат.

За да изгледа поверодостојно Битиќи ја намалува минималната синдикална потрошувачка кошничка и го споредува износот на минимални пати порано и сега. Фалби без основа, но тоа се каратеристиките на СДС.

Ако е толку убаво да се живее од минимална плата тогаш премиерот и министрите со постојните коефициенти за плата треба да ги споредуваат со минималната плата, а не како што е сега со просечната плата која е за 59,4% повисока од минималната.

Социјалдемократите се претставуваат како грижливи политичари за народот, но всушност прават се само за себе да си угодат и збогатат. Тие не предлагат индексација на платите со стапката на инфација туку со притисок го принудуваат синдикатот и работниците да имаат помал пораст на платите од растот на инфлацијата.

Власта не се фали со податокот дека македонците имат најниски плати во Европа и дека се најнесреќни луѓе. Но затоа владата и сите околу неа се задоволни и се подготвени да прифатат секакви уцени од страна па и промена на името, идентитот и Уставот за лукративни цели.

Социјалистичката партија на Македонија оценува дека падот на рејтингот на СДС и ДУИ е доказ дека народот ги прочита и дека треба да си одат. Се покажаа најнеуспешни во менаџирањето со државата и затоа се потребни итни избори за нови способни луѓе да ја управуваат државата.

Судењето против новинарот Драган Павловиќ Латас и инфлуенсерот Стефан Лазаров, обвинети за кривичното дело „ширење на расистички и ксенофобичен материјал по пат на компјутерски систем“ се одложи за 10 мај, откако одбраната на првообвинетиот, поради обврски со друг предмет од организиран криминал и корупција и барање за увид во списите денеска побара одложување на процесот.

Според обвинението, двајцата обвинети преку компјутерски систем ширеле расистичка и ксенофобична репрезентација на идеја која промовира насилство спрема жени, со што предизвикале реакции и чувство на згрозеност и вознемиреност во јавноста.

– Првообвинетиот, гостувајќи во интервју објавено на 14 февруари како поткаст на Јутјуб канал на второобвинетиот, јавно промовирал чин на полово насилство, евоцирајќи спомени од неговото наводно минато, без да изнесе морална осуда или каење, со тоа свесно промовирајќи го таквото насилничко однесување. Второобвинетиот, иако бил свесен за влијанието што го има содржината што ја емитува особено меѓу младата популација, сепак не го спречил или прекинал соговорникот, туку дополнително го наведувал со коментари и потпрашања да го прераскажува спорниот настан, стои во соопштението на обвинителството.

На Латас, Кривичниот суд му одреди превентивна мерка заради присуство, односно привремено одземање на патната исправа односно забрана за нејзино издавање и забрана за преземање определени работни активности поврзани со кривичното дело, односно забрана за јавен настап со кој се промовира ширење расистички и ксенофобичен материјал, додека на Лазаров му одреди забрана за јавен настап.

Според Кривичниот Законик, тој што преку компјутерски систем во јавноста шири расистички и ксенофобичен пишан материјал, слика или друга репрезентација на идеја или теорија која помага, промовира или поттикнува омраза, дискриминација или насилство, против кое било лице или група, врз основа на раса, боја на кожа, национално или етничко потекло, како и верско уверување, ќе се казни со затвор од една до пет години.

Процесот го води судијката Диана Груевска Илиевска, а застапник на обвинението е обвинителот Даниел Коцев.

Никотинот несомнено предизвикува значителен ризик од зависност, меѓутоа, акутните ефекти врз класичните фактори на ризик за кардиоваскуларни болести, како што е крвниот притисок, се поголеми од консумирањето кофеин отколку од никотинот, рече Фредрик Нистром, професор по интерна медицина на Универзитетот Линкопинг во Шведска, на XXI Меѓународен конгрес за клиничка кардиологија и срцева слабост, CardioS 2023, одржан во Белград.

На конгресот, професорот Нистром презентираше студија која ги покажува ефектите на никотинот и на кофеинот по консумирање обилен оброк. При користење никотин (преку конзумирање на никотински кесички), крвниот притисок се зголемил за околу 3 mmHg, нивото на кортизол, т.н. хормон на стрес, се зголемил, додека потрошувачката на енергија останала непроменета во споредба со плацебо тестот (без никотин). Зголемувањето на крвниот притисок со внесот на никотин било помало од она што било забележано со внесот на кофеин кај здрави субјекти.

Интересно е тоа дека зголемувањето на кортизолот (хормонот на стрес) може да го активира механизам за зголемено внимание и фокусирање, што е клинички добро познат краткорочен ефект на овој хормон. Исто така, краткорочното зголемување на кортизолот кај корисници на никотин било многу помало во споредба со она при силна физичка активност, покажуваат испитувањата. Дополнително, како што вели професорот, забележан е ефектот на никотинот на намалување на телесната тежина, намалување на апетитот, како и на зголемена потрошувачка на енергија.

Како заклучок, професорот Нистром нагласи дека е важно да се направи разлика помеѓу опасностите од пушењето тутун и потрошувачката на никотин без чад и согорување.

Основачот на „Алибаба“, Џек Ма, по повеќе од една година престој во странство се врати во Кина, соопшти денеска весникот „Саут Чајна Морнинг пост“.

Ма, еден од најистакнатите кинески претприемачи, ја напушти Кина на крајот на 2021 година и последните месеци беше виден во Јапонија, Австралија и Тајланд.

Кон крајот на 2020 година тој се повлече се јавноста откако го критикуваше кинескиот регулаторен систем.

Додека кинеските власти во последните месеци изјавуваа дека го намалиле притисокот и дека ќе бараат начини да го поддржат приватниот сектор, кинеските претприемачи наведуваат дека одлуката на Ма да остане во странство е фактор што ја поткопува довербата.

По објавувањето на веста во кинескиот весник акциите на „Алибаба“ во Хонг Конг пораснаа за повеќе од четири отсто.

Весникот не соопшти кога Џек Ма се вратил во Кина, но цитира извори кои велат дека го посетил училиштето што го основал во градот Хангжу, каде што се наоѓа централата на „Алибаба“ и финансиската компанија „Ant Group“. Изданието додава дека Ма се вратил во Кина по краткиот престој во Хонг Конг.

Британските медиуми наведуваат дека неодамна Ма се откажал од контролата во „ Ant Group“, кинескиот гигант во областа на компјутерската поддршка на банкарските и финансиските услуги.

Претседателот на Владата на Република Македонија, Димитар Ковачевски, се обрати на настан во чест на 3-годишнината од приемот на Република  Македонија во НАТО, организиран од Министерството за надворешни работи.

Станува збор за традиционален НАТО појадок со амбасадорите на земји членки на НАТО, како почеток на Деновите на НАТО во Македонија, што се одржа во Клубот на пратеници во Скопје, а како специјална гостинка присуствуваше и украинската амбасадорка.

Во продолжение е интегралното обраќање на премиерот Ковачевски:

„Да се биде подготвен да се брани безбедноста, значи да се чува мирот. Затоа, НАТО е меѓународна безбедносна организација и најголемиот воено-политички сојуз.

Но, пред сѐ, НАТО е штит на единственото нешто без што ништо друго не е возможно. А тоа е мирот.

И како премиер на држава којашто ја исполни 30-годишната стратешка цел и веќе 3-та година е членка на НАТО, можам само да порачам дека е незаменливо чувството да не сме сами. Да сме во семејството на демократски народи и држави кои функционираат по принципот „Еден за сите и сите за еден“.

Во услови кога светот, во 21-от век се соочи со целосно неразумна и недозволива агресија на Руската Федерација врз една суверена и независна држава – Украина – светлото е вперено кон НАТО.

Пристапот во НАТО е излез од неизвесност и влез во сигурност.

Затоа е клучно да продолжи политиката на отворени врати на НАТО кон државите од европскиот континент коишто имаат вакви аспирации.

На Република Северна Македонија добро ѝ е познато што значи да се живее во таква загриженост – да се биде во воено опкружување, додека пламтеше во околните држави за време на поранешна Југославија – да се бара начин да се сочува домашниот мир, идентитет, црква и јазик.

И го сочувавме, со тоа што сите заедно, Македонци, Албанци, Турци, Срби, Власи, Роми, Бошњаци, други, застанавме зад определбата да го одбраниме мирот.

Оттаму, добро ни е познато и значењето на обединетоста.

А што е НАТО, ако не тоа – заедништво. И единствениот начин да се спаси мирот во светот е да се обединиме околу потребата да го вратиме мирот во Украина.

Тоа е повеќе од неопходно, во овие изненадувачки околности, кога на европското тло се вратени тенкови од времето на конвенционалната војна што се сметаше за минато и истовремено кога светот е соочен со оружјето на иднината – хибридните закани и лажните вести, како дел од предзвикувачката информациска војна.

На којашто, исто така, само во блиски и координирани активности, можеме – и мораме да се спротивставиме.

Можев да го започнам ова обраќање со низата видливи придобивки за нашата држава по приемот во НАТО, на денешен ден пред три години и ќе се осврнам кусо на нив сега.

Но, како што реков, ако во светот има мир – можеме сѐ. Ако нема мир – не можеме.

Во актуелниот геополитички контекст и земајки ја предвид регионалната стабилност, којашто денес е веројатно на највисоко ниво од кога било, но со предизвици како и во самата Европа – добро е што Република Северна Македонија е членка на НАТО. И сме држава којашто прави пробив во европските интеграции, со новиот исчекор што е добро и очекувано да се случи.

Со членството во НАТО и почетокот на преговорите со Европската Унија, со концептот за еднакво општество дома, со храбрите, но и државнички одлуки со коишто ги заштитивме идентитетските одредници и националниот идентитет, со функционалните политики на дијалог и разбирање, Република Северна Македонија денес е фактор на стабилноста на Западен Балкан.

А јасно е дека евратлатската ориентација на регионот е потребна и во функција на европските мир и стабилност и во насока на просперитетот.

Што значи членството во НАТО за граѓаните и за Северна Македонија, доволно е само да посочам на податокот дека странските директни инвестиции лани се во висина од 753,8 милиони евра, или двојно повеќе во однос на 2016 година.

Република Северна Македонија не е повеќе земја на евтина работна сила.

Во технолошко-индустриските развојни зони изминативе неколку години се отворени над 10.000 работни места и тоа добро платени работни места, со просечни плати над платите во јавниот сектор.

Јасно е дека странските инвеститори сакаат сигурност.

Денес, Северна Македонија ја градиме во Зелен енергетски центар во Европа, со тоа што само лани во земјава се изградени нови електроцентрали, со капацитет над 152 мегавати за производство на струја од обновливи извори на енергија, а до крајот на оваа 2023 година, во македонскиот енергетски систем очекуваме да бидат инсталирани околу 300 мегавати од фотонапонски електрани, преку инвестиции од земјите партнери, САД и Европа и со помош на мултилатералните финансиски институции и билатерални кредитори.

Мене ми е навистина драго и во име на граѓаните на Република Северна Македонија ви се заблагодарувам што во нашата држава гледате кредибилен и достоинствен партнер, којшто седи рамноправно на масата на Алијансата како 30-та земја членка.

Знам дека има свесност што значи тоа што се поставивме целосно и без задршка, веднаш, на линија на заедничката и надворешна безбедносна политика на Европската Унија, во поглед на ситуацијата во Украина.

Сѐ има своја цена, велат – но се обидуваме, како Влада, со низата мерки што ги донесовме и ги носиме и со поддршката од ЕУ да го штитиме стандардот на граѓаните – затоа што сѐ има своја цена – освен мирот. Мирот нема цена!

Северна Македонија, како земја – членка на НАТО активно придонесува кон колективната безбедност на Алијансата.

Тоа го покажавме и со долгогодишното учество во мисиите предводени од НАТО, Европската Унија и Обединетите Нации.

Армискиот полигон „Криволак“ е место за развој на интероперабилноста и од страна на сојузниците во НАТО.

Буџетот за одбраната е во постојан раст. Во однос на 2022 година, зголемен е за 24,45 проценти. И остануваме на нашиот план согласно којшто буџетот за одбраната ќе изнесува 2 процента од бруто домашниот производ до 2024 година.

Ги почитуваме вредностите на земјите членки на НАТО – демократијата, слободата, владеењето на правото, почитувањето на јавната дебата, во што изминативе неколку години имаме значителен пробив.

Трасираме пат за сегашните и следните генерации.

Членството во НАТО се покажа како вистинска одлука во вистински момент. Ги осигуравме безбедноста и перспективите како успешен, стратешки, патриотски чекор во вистинско време и денешното време е најдобра потврда за тоа.

На истиот брод сме сите и мора солидарно и обединето да дејствуваме во одбраната и унапредувањето на мирот и просперитетот во светот.

Ние сме НАТО!”

Високиот меѓународен претставник за Босна и Херцеговина, Кристијан Шмит денеска предупреди дека е крајно време да се формира влада во таа земја врз основа на резултатите од изборите одржани уште во октомври и ги повика политичките партии да се однесуваат одговорно и на тој начин да обезбедат продолжување на потребните реформи.

Во авторски текст за сараевскиот „Дневни аваз“, Шмит за првпат се огласи откако Уставниот суд на Босна и Херцеговина минатата недела ги отфрли жалбите на неговата одлука за измени на изборниот закон и Уставот на Федерацијата Босна и Херцеговина, кои беа поднесени од тогашните членови на Претседателството на Босна и Херцеговина, Жељко Комшиќ и Шефик Џаферовиќ.

Уставниот суд оцени дека одлуките на Шмит од 2 октомври 2022 година се во согласност со Уставот на Босна и Херцеговина и дека нема причина да се стават надвор од сила, а со тоа пропаднаа и очекувањата на Партијата за демократска акција (СДА) и Демократскиот фронт на Комшиќ (ДФ) дека оспорувањето на одлуките на Шмит на крајот ќе отвори простор за преземање на власта, пред сè во Федерацијата Босна и Херцеговина.

Откако станаа дел од владата на државно ниво, ХДЗ БиХ и блокот на бошњачките граѓански партии, предводени од СДП, исто така договорија коалиција на ниво на Федерацијата, а рокот за формирање на нова влада на тој ентитет истекува на 6 април.

„Политичките актери мора да се однесуваат одговорно и да го завршат процесот на формирање влада“, истакна Шмит. Иако ХДЗ и СДП со своите партнери имаат мнозинство во Претставничкиот дом на Парламентот на Федерацијата, сепак имаат проблем бидејќи одлуката за именување влада одбива да ја потпише потпретседателот на ентитетот од СДА Рефик Лендо, а неговиот потпис е неопходен предуслов за законска постапка.

Медиумите во БиХ изминатиот викенд објавија дека високиот претставник планира повторно да ги искористи своите овластувања и веќе подготвил одлука за деблокирање на тој процес, јави Хина.

Според непотврдени најави, со таа одлука претседателот и едниот потпретседател на Федерацијата би имале право да назначат нова влада, а вториот, кој нема да се согласи со таа одлука, за своето вето ќе мора да добие поддршка од две третини од пратениците во матичната пратеничка група во Домот на народи.

Веднаш следеа реакции од СДА и ДФ, а овие партии повторно го обвинија Шмит дека пред се ја фаворизира ХДЗ БиХ, а истовремено ги загрозува правата на Бошњаците.

Претставникот на СДА во Собранието на Федерацијата Хамдија Абдиќ повика на „радикални потези“.

Од блокот предводен од СДП им одговорија со порака дека има едноставно решение, односно доколку не сакаат интервенција на Шмит, доволно е да се почитува волјата на мнозинството во парламентот и со тоа да се овозможи формирање влада.

Американската Федералната корпорација за осигурување на депозитите (FDIC) извести дека продала 72 милијарди долари од сопственоста на пропаднатата банка „Silicon Valley Bank“ (SVB) на „ First Citizens BancShares“ со попуст од 16,5 милијарди долари.

Според договорот, филијалата „First–Citizens Bank & Trust Company“ ќе ја преземе сопственоста на „Silicon Valley Bank“ во износ од 110 милијарди долари, депозити од 56 милијарди долари и кредити во износ од 72 милијарди долари.

Банката „First Citizens“ има околу 109 милијарди долари сопственост и депозити во сума од 89,4 милијарди долари, а делот до сопственоста на „Silicon Valley Bank“, во износот од 72 милијарди долари, ќе го купи со „дисконт“ од 16,5 милијарди долари, се наведува во извештајот на FDIC.

Во FDIC проценуваат дека колапсот на „Silicon Valley Bank“ на Фондот за осигурување на депозитите (DIF) му предизвикал трошок од околу 20 милијарди долари. Точната сума ќе биде утврдена откако FDIC ќе ја укине стечајната управа, се додава во соопштението.

По продажбата на вредноста на сопственоста на „Silicon Valley Bank“ под стечајна управа ќе биде намалена на околу 90 милијарди долари, уверува американскиот регулатор.

Во одвоено соопштение се наведува дека со споменатата трансакција се стекнале со правото на приход од зголемената вредност на акциите на „First Citizens BancShares“ во висина од 500 милиони долари.

Од понеделникот 17 поранешни филијали на пропаднатата банка ќе започнат да работата како „Silicon Valley Bank“ филијали на „First Citizens Bank“.

Средба со министерот за финансии Фатмир Бисими побараа денеска вработените од Министерството за култура, Управата за заштита на културното наследство и Агенцијата за филм, за време на едночасовниот протест што се одржа пред Министерството за финансии. Тие на протестот уште еднаш упатија апел за покачување на платите.

Претседателот на синдикалната организација при Министерството за култура, Бранко Костовски изјави дека ќе бидат присутни секој ден во голем број, се до остварување на целта – соодветна валоризација на трудот на вработените во овие институции.

Тие бараат потпишување на колективен договор и зголемување на платите по примерот на Министерството за финансии.

-Со плата од 25 илјади денари која ја земаат во просек 70 проценти од вработените во секторот култура, месецот не може да се преживее. Во петокот министерот за финансии Фатмир Бесими не ги прими нашите претставници и во таа смисла, сакаме да порачаме дека нема да се откажеме, ќе бидеме присутни секој ден и во голем број, рече Костовски.

Тој нагласи дека постоечкиот општ колективен договор не го ограничува правото и сега да се склучи поединечен договор на ниво на работодавец.

-Затоа, останува нејасно, зошто ние добиваме негативно мислење за потпишување на колективен договор, а Министерството за финансии побрза да го реши проблемот на своите вработени дури и со Закон? Бараме од Владата да не дозволи нерамноправен третман на вработените во јавниот сектор. Очекуваме министерот Бисими денеска да не прими и да не се оглушува на нашите барања. Ако имиџот на една држава се гради и преку културата, бараме да не дозволите недостоинствен третман токму на луѓето кои ги администрираат сите потреби кои произлегуваат од остварувањето на културата во нашата држава, додаде Костовски на денешниот протест.

(МИА)

Дека состојбите во високото образование во Република Македонија се алармантни и загрижувачки пишував уште пред две години во повеќе мои написи, кои беа објавени во печатените и електронските медиуми. За меѓународниот скандал на Универзитетот во Tетово, односно на Медицинскиот факултет кои се откриени преку истражувачката сторија и публикација на „Веритас“ по однос на разни докторати, плагијати кај одредени професори на Медицинскиот факултет, каде се наведени примери на седум лица наставен кадар на овој универзитет за чии научни трудови е утврдено дека се плагијат. Но, и покрај оваа и уште многу други неправилности, за ова и други незаконитости ректорот на Универзитетот во Тетово, бара да се „протуркаат“ 15 докторанти (има докторанти од Косово) со докторски плагијати, како и незаконски унапредувања во наставно-научни звања на некои лица кои не ги исполнуваат законските услови, научни трудови и докторат добиен од Универзитетот на Обединетите нации од областа здравствен менаџмент за унапредување во вонреден професор по максилофацијална хирургија од Европскиот центар за мир и развој (ЕСПД). Откако го одбил тоа. Ректорот го суспендира од декан.

Овој меѓународен образовен скандал доби пошироки размери на Балканот и пошироко, спомнувајќи го тетовскиот и крагуевачкиот универзитет од Република Србија. Додека во Србија, надлежните органи на Јавното обвинителство, полицијата и министерството за образование и наука го разрешуваат тамошниот ректор и се покреваат истражни мерки за откриени незаконски добиени докторски титули од Косово и Македонија, а истрагата е на највисоко ниво со ангажирање на сите институции.

Овде кај нас, почнувајќи од Владата на Македонија, и сите надлежни органи и институции за меѓународниот образовен скандал изјавуваат: „дека не се надлежни“ и ја префрлаат одговорноста на други институции, а исто таков ноншалантен однос демонстрираат и првите луѓе од Агенцијата за квалитет во високото образование и нивните органи Одборот за акредитација и Одборот за евалуација на високото образование, не реагираат, не се огласуваат. Како што вели народот: „Кучињата лаат, караванот си врви“. Тоа е со нашите надлежни институции.

Докторанти од Косово и Метохија и од Македонија

Во целосната лага, која се одвивала на Универзитетот во Крагуевац  носеле дебели заработки, вклучувајќи го и Европскиот центар за мир и развој (ЕСПД) во кој поранешниот ректор Арсениевиќ на функција бил уште од 2004 година. Бил директор на студиската програма ЕСПД и ги изведувал на универзитетот, иако никогаш не ги усвоил органите на Универзитетот во Крагуевац. Во време кога се издавани дипломите како ректор на Универзитетот во Крагуевац бил декан на ЕЦПД и работно ангажиран како професор (2016). Дел од косовските Албанци во својата биографија вешто избегнуваат да се спомне Крагуевац и наведуваат само другата постапка на дипломи ECPD – (ЕСПД) како институција каде што докторирале.

Српскиот весник „Блиц“ се истакнува: „Генералниот секретар на Универзитетот во Крагуевац (Марко Лукиќ) вели: „дека во процедура се 15 докторски дисертации за лица од подрачјето на Косово и Метохија и Македонија. За кои постои сомнеж дека стекнале дипломи на Универзитетот во Крагуевац, без уписи на предходни студиски програми и без дозвола за работа за нивно изведување“. Лукиќ, во изјавата за државната РТС ќе рече: „целокупната документација околу споменатите дипломи, Универзитетот во Крагуевац ги доставува во полиција за преземање понатамошна работа“.

Кои се  невалидните дипломи-докторанти од Косово и Метохија и Македонија

Тие се:

1. Раиф Рамабаја – неговата тема е „Стратегиски менаџмент во компаниите на Косовското Поморавје“ и „доктор на наука за менаџмент“. Уапсен е 1990 година, поради потпишување на „декларација за независност на Косово“. Се спомнува во документите на ЕУ дека е ранет во 1999 година, а во 2004 година Ибрахим Ругова го одликува како еден од пратениците кој во 1990 година ја потпишал „декларацијата за независност на КиМ“.
2. Башким Арифија – „доктор на економски науки“ на тема „Управување со процесот на интеграција на Косово во ЕУ“
3. Енес Садовица – „доктор на економски науки“,
4. Фадил Красниќи – „доктор на правни науки“,
5. Хашим Чолаку – „доктор на правни науки“
6. Илаз Дули – „доктор на економски науки“,
7. Илир Родики – „доктор на менаџмент науки“,
8. Мухамед Диша со тема „Интеракција помеѓу маркетингот и квалитетот кај малите и средните претпријатија на КиМ“ е доктор на економски науки
9. Нухи Села – „доктор на менаџмент“ од Македонија (бара нострификација во МОН?!)
10. Осман Ејупи – со тема „Институционална анализа на политичката конкуренција на Косово“, е „доктор на правни науки“,
11. Сафет Хоџа – со „Јавни набавки-правни и практични развој на Косово“ е „доктор на правни науки“,
12. Шукрие Рама – со тема „ Високото образование на Косово“ -предизвици и препораки“ е „доктор по менаџмент“,
13. Вехеби Софиу – на тема „Влијанието и загаденоста на воздухот на соларни панели на Косово“ добива титула „доктор на технички науки“,
14. Вели Лецај – „Политика на производи во стопанството на Косово“ го донесува во „доктор на економски науки“,
15. Вјолца Висока Насани – „Значење на меѓународниот бизнис на Западниот Балкан со фокус на Косово“ е „ доктор на економски науки“.

Во Србија се преземаат соодветни мерки и одговорности. Кај нас во Македонија, се сака овој образовен скандал да се сокрие или забошоти, бидејќи има вмешаност на политички, и други високи  личности. За разлика од нас, во Република Србија, поконкретно образовниот скандал на Универзитетот во Крагуевац со „албански македонски студенти“ кои докторирале не сопираат и ја разбрануваат високообразовната академска фела.

Кај нас почнувајќи од Владата на Македонија (ќе чекаме „на лидерска средба помеѓу Заев – Таче – Ахмети – почесниот доктор прогласен на универзитетот во Тетово“), и сите надлежни органи и институции за меѓународниот образовен скандал, изјавуваат дека не се надлежни, а исто таков ноншалантен однос демонстрираат (како што наведов) и првите луѓе од Агенцијата за квалитет во високото образование и нивните органи Одборот за акредитација и Одборот за евалуација на високото образование, не реагираат, не се огласуваат. Тоа е со нашите надлежни институции. ДНО!!!

Што покажува практиката, некои примери

Со Агенцијата за квалитет во високото образование, раководи и нејзин директор е Агим Рушити, кој треба да ги проверува универзитетите во Македонија. Доаѓа од Секторот за високо образование при МОН. Докторски студии завршил по математички науки на Факултетот за информатички науки на Универзитетот во Нови Пазар Р.Србија, овој универзитет е познат по многубројни меѓународни скандали на магистри и докторати. Затоа е потребно независна експертска комисија да ја провери точноста на докторската титула на Агим Рушити, истиот е ангажиран на Педагошкиот факултет „Свети Климент Охридски“ во Скопје, како насловен вонреден професор, истовремено е и насловен вонреден професор и на Факултетот за информатички науки при Универзитетот „Мајка Тереза“ во Скопје, таму е ангажиран и неговиот син м-р Алмир Рушити. Што може да се констатира дека има судир на интереси и злоупотреба на својата службена положба со влијание!!!. Со право академската фела го поставуваат  прашањето: Како може Агим Рушити да врши контрола на универзитетите, каде се откриени и има доста незаконитости, кога самиот Агим Рушити ги има прекршено правилата и стандардите кои треба да ги контролира и спроведува? Да не се заборави и фактот дека директорот Агим Рушити е активен член на политичката партија ДУИ, парципиент во Владата на Република Македонија. А, него го заштитува Артан Груби вицепремиер, кој докторирал во Тирана, непознато дали му е нострифицирана докторската, кој е унапреден во доцент на Тетовскиот универзитет, а тука е Агим Нухиу – (поранешен) заменик министер за внатрешни работи, па за „правда“ и сега за образование и наука, кој незаконито се унапредува во наставно-научно звање вонреден, а сега во редовен професор или Арбер Адеми (поранешен) министер за образование и наука, а сега пратеник, кој незаконито добива наставно-научно звање доцент, а сега и повисоко звање. Тука е и актуелниот министер за образование и наука Јетон Шаќири, кој незаконито е унапреден во наставно-научно звање доцент (пред да му се нострифицира докторската од Тирана). Кога сум тука, кај овој актуелен министер за образование и наука Јетон Шаќири кој доаѓа од Струшкиот универзитет на Рамиз Мерко, го прашувам: Како се стекнатите наставно – научни звања на градоначалникот на Струга – Рамиз Мерко во вонреден професор и нотарката Беса Кадриу на Струшкиот универзитет во доцент (сега можеби е и вонреден професор) без нострификација од МОН, а чии дипломи и покрај законската обврска, остануваат ненострифицирани од страна на МОН?!! Ова е сериозен образовен прекршок, кои докторирале на универзитетот во Нови Пазар? Наместо надлежните органи да се ангажираат – МВР, Основното јавно обвинителство, Државниот просветен инспекторат, Инспекцискиот совет, од таму молк… Затоа, надлежните органи ги прашувам: Владата, МВР, Агенцијата за квалитет за високото образование – органите Одборот за акредитација и Одборот за евалуација, воедно го повикувам и Националниот совет за високо образование, сите да се одважат да се преземаат законски активности и да се стави крај на организираниот образовен криминал со невалидни дипломи и незаконити унапредувања во наставно-научни звања.

Затоа, треба да одговорите и како функционираат факултетите на Приватните – Струшки универзитет, ФОН универзитетот, МИТ универзитетот, Универзитетот за Туризам и менаџмент – Скопје, Приватниот Факултет за Бизнис Економија, Славјанскиот универзитет во Свети Николе, Јавните универзитети: Тетовскиот, ЈИЕ-Тетово, Битолскиот, Универзитетот „Мајка Тереза“… Да се испита работата на  Државните просветни инспектори, кои незаконито постапуваат, некои  просветни инспектори експресно завршуваат додипломски и стануваат магистри или доктори на Приватни универзитети во Македонија.

Надлежните македонски институции, исто така, треба да одговорат: „Зошто“ немаат контрола на сите универзитети јавни и приватни во Република Македонија? Се поставува прашањето: Зошто од Косово или Албанија доаѓаат да магистрираат или докторираат на македонските универзитети??? Зошто МВР молчи и не презема ништо, иако се доставени известувања до нив, како што е случајот со Приватниот Струшки универзитет, каде што се вмешани високи функционери од Власта, судии…??? Дали се крие образовниот криминал и корупција на нашите Приватни универзитети и Колеџи? Зошто се штити Универзитетот „Мајка Тереза“, дали само затоа што е   Универзитет на политичката партија на ДУИ? Ова што се случува, во македонските универзитети се стигна дното. Срам. Каде е одговорноста!!??

Зошто реагираат Германците за невалидните дипломи во БиХ

За нашиов балкански образовен криминал со невалидни дипломи, реагираат и Германците, кои најавуваат проверка на дипломите на Босна и Херцеговина (БиХ). Причината е фалсификувани дипломи, односно лажни дипломи на што голем број, негователки и медицински сестри во Германија оделе токму од оваа земја, откритието е на порталот „Журнал“ во БиХ, дигната е голема прашина не само во БиХ, туку и во Германија  (dm.com/mk/germancite-najavuvaat- proverka-na-diplomite-od-bih/.

По три годишно организирано истражување и истрага на надлежните органи на Обвинителство на Босна и Херцеговина (БиХ) кој ја нареди операцијата „Кластер“, заедно со полицијата, СИПА – Агенција за истраги и заштита на БиХ и Министерството за наука и технолошки развој на високо образование и информатичко општество, била разоткриена мрежата на издавање на лажни дипломи. Така, последниве два до три месеци босанските портали и новини, како што се „Blic r.s.“, „Новости “ на 24.02.3023 година и други портали, ги истакнуваат аферите со купени дипломи во БиХ. Со оваа операција „Кластер“ била разоткриена најголемата мрежа на издавање лажни дипломи.

Според податоците од истрагата поединечни дипломи се плаќале од 5.000 до 30.000 евра, а клиентелата доаѓала од БиХ, Србија и Хрватска. Истрагата открила десетици лажни дипломи. Во акцијата се пронајдени и одземени над 82.000 евра, а има сомнежи дека групата што ги продавала дипломите и во која учествувале и сопственици и професори на Приватните факултети заработувале неколку стотици илјади евра. Истражителите на СИПА (Агенција за истраги и заштита на БиХ), кои ги уапсиле осомничените, меѓу другото, заплениле документација од Приватните факултети во Бања Лука, поточно од Паневропскиот универзитет „Аперион“, Универзитетот за бизнис студии (УПС), Независниот универзитет во Бања Лука (НУБЛ) и Универзитет за бизнис инженерство и менаџмент (ПИМ). Целата шема на издавање лажни дипломи била разбиена кога тројца тајни истражители на СИПА – Агенција за истраги и заштита на БиХ се запишале на Приватни факултети под лажни имиња и почнале да бараат начин да купат диплома. Новак Топиќ е лажниот идентитет на првиот од тројцата тајни истражители на Државната агенција за истраги кои ја добија првата лажна диплома на 18 јули 2021 година. Дипломата била од Независниот универзитет во Бања Лука (НУБЛ). Таен истражител на СИПА со кодно име Сандија ја презел дипломата, издадена од НУБЛ на подрачјето на Бања Лука, од еден од уапсените во акцијата, на име Новак Топиќ, со кој се стекнал со звање дипломиран економист со 240 ЕКТС поени. Тоа биле прва од трите дипломи што ги купиле инспекторите, а овој пат дипломите биле платени за околу 25 000 евра!

Главниот обвинител на Обвинителството на БиХ, Миланко Кајганиќ на новинарите во Сараево, им потврдил дека за време на операцијата бил предложен притвор за пет лица кои се третираат како членови на  криминална група кои се вклучени во издавање факсификувани дипломи од Приватни факултети и училишта, тврдејќи дека во БиХ такви дипломи можело да се купат и на бензинска пумпа. Кајганиќ на новинарите во Сараево им потврдил дека за време на операцијата со кодно име „Кластер“, која била спроведена, биле уапсени вкупно 11 лица кои се поврзани со издавање и продажба на фалсификувани дипломи, а пет од нив треба да останат во притвор до поднесување на обвинителниот акт, а за останатите 6 лица, биле предложени мерки за забрана за напуштање на местото на живеење.

За време на рацијата која била спроведена на десет локации во областите на Бања Лука, Бјелина, Источно Сараево, Приједор, Козарска Дубица, Брчко, Травник, Мостар, а истражителите биле насочени кон Приватните Универзитети и Колеџи лоцирани во овие градови. Обвинителот Кајганиќ, потврдил дека ректорите, деканите и професорите на тие институции се под истрага или приведени. Тој посочил дека сите во БиХ знаат дека дипломи можат да се купат „на бензинска пумпа“, што посочи, јасно докажува дека некој не си ја врши добро работата на Приватните универзитети и училиштата.

Сега според обвинителот Кајганиќ, собрани се докази за постоење на организирана криминална група, која се занимавале со продажба на дипломи. На крајот, тоа доведе до ситуација, на пример, дипломи или дури и доказ за докторат на Приватни универзитети, со плаѓање поткуп, може да се добие во рок од пет дена.

Во Обвинителството во БиХ, сметаат дека тоа е основата на сета друга корупција, бидејќи кој ќе купи универзитетска диплома продолжува да постапува на сличен начин и кога е вработен во правосудството, полицијата или здравството.

„Тоа е основата на систематската корупција, а злоупотребите во високообразовните институции се катализираат на целата корупција во БиХ“, изјавил  Кајганиќ.

Како пример за далекусежни проблеми создадени од оваа форма на корупција, тој го навел фактот, дека е пронајдена и фалсификувана диплома за градежен инженер.Тој потсети на земјотресот во Турција и Сирија, каде зградите се уриваат како кули од карти поради лошата градба.

„Институциите кои продаваат такви дипломи не треба да постојат“, рече главниот обвинител, додавајќи дека сега очекува брзо поднесување обвиненија за неколку десетици случаи и кривично гонење на одговорните кои ги чекаат казни најмалку 10 години затвор. Обвинителството ќе спроведе и мерки за конфискација на имот незаконски стекнат со препродажба на дипломи, а Кајганиќ најави дека ќе побара помош во истрагата од други држави.

Министерот за наука и технолошки развој, високо образование и информатичко општество Жељко Будимир изјавил дека: „секоја негативна појава во високото образование треба да се санкционира, а ресорното министерство стои на располагање на сите надлежни органи во истражниот процес“.

Образовен скандал – невалидни дипломи во Косово

Во Косово се спомнува мега образовен скандал со над 20.000 невалидни дипломи на Приватните и некои Јавни универзитети. Ова го истакнуваат од косовскиот Национален центар за академско признавање и информации. (извор: Koha). Причината за тоа е надминувањето на бројот на студенти на приватните и некои јавни колеџи над одлуките на Државниот совет за квалитет. А, како што наведува порталот Koha, главната вина била во недостигот на матична книга во косовското Министерство за образование.

Да бидам поконкретен за читателите, приватните  и некои јавни колеџи, не ги донеле матичните книги или биле без лиценца или акредитирани за други студиски програми, а се акредитирани за нешто друго, односно се запишувале без да бидат акредитирани студиските програми што е незаконито, невалидно и криминално. Затоа, во косовската Агенција за акредитација истакнуваат (како што истакнува Koha) дека бројот на невалидни дипломи е аларманетен и дека одредувањето на квалитетот е во надлежност во косовското министерсво за образование. Но, наместо косовското министерство за образование, да дејствува кога ќе се надминат квотите, и да се одземаат лиценците и да се проследи до Државниот совет за квалитет за автоматско повлекување на акредитацијата, тоа е прикриено од како што наведуваат од поранешните министри кои одлучувале за зголемување на бројот на студенти без почитување на квотите   на приватните и јавните универзитети и дека нивните дипломи не се валидни и признати.

Српски универзитети со нелегални дипломи од ЕЦПД

Дополнително срамен и погубен дел на аферата „дипломи“ е фактот дека дел на „албански студенти“ од Косово и Метохија и Македонија докторирале на Универзитетот во Крагуевац, кои никогаш не биле запишани на докторски академски студии на економски науки. Такви студии никогаш не биле дозволени нити акредитирани.

По истиот шаблон, како што се сомнева, се обработени уште 15 дипломи на косовските Албанци. За сега дошле до комплетни дипломи издадени на име Сафет Хоџа, а другите се пронајдени во посебен фајл во комјутер на Универзитетот во форма припреми за печатење. Основано се сомнева да и тие печатени, потоа потпишани  се и издадени. Секако, без никаков правен основ, бидејќи Универзитетот во Крагуевац никогаш не ги запишал тие косовски Албанци, ниту ги поседуваат тие докторски дисертации ниту се наоѓаат на генералниот список на дисертации. Исто така во текст на весникот „Блиц“ се истакнува дека: „…во процедура се 15 докторски дисертации за лица од подрачјето на Косово и Метохија и Македонија, за кои постои сомнеж дека стекнале дипломи на универзитетот во Крагуевац без уписи на претходни студиски програми и без дозвола за работа за нивно изведување“.

Во соопштението од одговорните на ЕЦПД – Европски центар за мир и развој, како организација за образование и истражувачки организација на ОН (Обединетите нации) за српскиот весник „Политика“, истакнуваат дека: „никогаш и никаде, па ни во Србија и Хрватска не организирале и спровеле програма за дипломски студии“.

Замката на сомнеж почнува да се мрси после одлуката, на Универзитетот во Крагуевац, да се поништат дипломи на странци кој студиите започнати во Хрватска, ги завршиле на овдешните Факултети на медицински науки, кои посетувале настава и во БиХ. Според зборовите на ректорот на крагуевачкиот универзитет Ненад Филиповиќ, „дипломите морале да бидат поништени бидејќи студентите учеле по програми на ЕЦПД – Европскиот центар за мир и развој, кои не се акредитирани во Србија, а ниту во Хрватска“.

Хрватска како што наведува ректорот Филиповиќ „им забранила школување (студирање по студиските програми на ЕЦПД)“.

Универзитетот во Крагуевац (да потсетиме) поништил 22 дипломи на медицински сестри од Хрватска, а во тек е проверка на уште 23 академски исправи. Овие странски студенти, студиите ги започнале во Пула и Зеница, па до трета година од студиите, без претходна  нострификација на положени испити се запишале на Факултетот за медицински науки, каде што дипломирале во 2014 година. На тоа немале право, објаснува секретарот на Универзитетот во Крагуевац, Марко Лукиќ, наведувајќи дека се вклучени и полицајци во истрагата на овој случај, предадени им се „голема кутија сомнителни дипломи“.

После националната брука предизвикана од аферата „Индекс“, која ни после 13 години не е правно завршена на Универзитетот во Крагуевац, кој е меѓународен скандал, затоа што ЕЦПД – Европскиот центар за мир и развој им доставила соопштение до српскиот весник „Политика“ во кои стои дека оваа научно – истражувачка установа на ОН нема никакви врски со поништените дипломи. И ќе изјават:

„Немаме увид во поништените дипломи од страна на Универзитетот во Крагуевац. Информациите во врска со поништените дипломи може да ги добиете единствено на Факултетот за медицински науки, односно на Универзитетот во Крагуевац. Ова од причини што се работи за нивни студенти и студиски програми“ наведено е во одговорот на ЕЦПД-а упатено до српска „Политика“.

Која е ЕЦПД- Европскиот центар за мир и развој    

Европскиот центар за мир и развој – ЕЦПД, Основач на ова реномирана научно – истражувачки установи се Обединетите нации (ОН), попрецизно Универзитет за мир на ОН, кој на овие простори е присутен уште од 1985 година, кога Собранието на СФРЈ го ратификуваат овој акт и е усвоен за формирање Европски центар за мир и развој – ЕЦПД. Денес има разгранета мрежа и одделенија на Балкнот, а нејзиното седиште е во Белград. Оваа раширена мрежа на  образовни одделенија на Балканот, а во одговор упатен до весникот „Политика“, во кој наведуваат дека тие „воошто не се занимаваат со организирање на дипломски студии“.

Првата спогодба за соработка на Факултетот за медицински науки на Универзитетот во Крагуевац и Европскиот центар за мир и развој – ЕСПД на ОН, е потпишана во 2002 година. Таа соработка е обновена 2011 година, а од тогаш има уште неколку спогодби, меѓутоа, ниедна соработка не предвидува организирање на настава и полагање на испити по студиски програми на Европскиот центар за мир и развој (ЕСПД), објаснува секретарот Лукиќ.   

Факултетот за медицински науки при Универзитетот во Крагуевац, им издал дипломи на студенти од Хрватска, па почнува да ја  проверува  валидноста и академските документи, кои овде ги стекнале државјани на БиХ и Македонија како и граѓани од Косово и Метохија.

Кога Хрватска го забранила школувањето на студиските програми на ЕЦПД, кои не се акредитирани во таа земја, медицинските сестри успеале да се запишат на трета и четврта година на студии на Крагуевачкиот Факултет на медицински науки, без нострификации на веќе порано положени испити во БиХ.

На крагуевачкиот универзитет ги проверувале уште 23 дипломи кои се издадени на медицински сестри од Хрватска, вклучувајќи и една докторска диплома, а под сомнеж се и дипломите кои на овој факултет ги стекнале од Македонија и БиХ.

Македонски студенти кои побарале од МОН да им бидат нострифицирани невалидни дипломи на ЕЦПД

Студенти кои „завршиле на Европскиот центар за мир и развој на Универзитетот за мир основан од ООН“ кои студиски програми не се акредитирани се лицата:

1. Андријана Булевска, м-р по „Финансиски менаџмент“,
2. Дејан Маролов, д-р по „Менаџмент“
3. Шпенд Имери, д-р по „Правни науки“
4. Моника Петрушевска, м-р по „Правни науки“
5. Трајанка Макревска, д-р „Економски науки“
6. Искра Белазелковски Боризовска, м-р „Стратешки менаџмент“
7. Силвана Колева, д-р „Економски науки“
8. Марјан Младеновски, д-р „Социолошки науки“
9. Ирена Чудовска, д-р на „Социолошки науки“
10. Гордана Диневска, доктор „Маркетинг менаџмент“
11. Теута Хеплон, доктор по „Здравствен менаџмент“
12. Кенан Ферати, доктор по „Биомедицински науки“
13. Арбреша Беџети Ферати, доктор по „Биомедицински науки“
14. Нухи Села, д-р по „Менаџмент“
15. Вјолца Хасани, м-р по „Правни науки“
16. Неритан Туркеши, д-р по „Економски науки“

Инаку Туркеши завршил докторски студии на Европскиот центар за мир и развој при Универзитетот за мир на Обединетите нации во Белград, Србија“. Вработен на Универзитетот „Мајка Тереза” – Скопје, вонреден професор (декан) на Факултетот за технички науки. Изборот на Неритан Туркеши во вонреден професор е незаконит, спротивно на Законот за високо образование, со неакредитирани студиски програми. Министерството за образование и наука му издава документ решение бр.14-9477/3 од 07.04.2014 година, за признавање на диплома за завршен трет циклус докторски студии и стекнат научен степен Доктор на економски науки. За ваквите законски пропусти одговорност имаат во Одделението за нострификација при МОН, како и Државните просветни инспектори кои го извршиле вонредниот инспекциски надзор на Универзитетот „Мајка Тереза“ во Скопје и тоа: Африм Саљиу, Перо Арсеновски, Даниела Кироска, Предраг Илиески, Зоран Ристески, Маја Стојановска, кои констатирале, а  не побарале објаснување од Одделението за нострификација при МОН и  не го известиле Министерството за образование и наука, како и надлежните институции, како што е МВР, Јавното обвиниелство за натамошна постапка, а не да се молчи. Молкот е соучесништво на образовен криминал на невалидни дипломи.

За сите горе наведени македонски студенти (16 лица) кои побарале  од МОН, да им бидат нострифицирани невалидните дипломи кои завршиле на „Европскиот центар за мир и развој“ „ЕЦПД“, а се  нострифицирани од страна на МОН, истите, се незаконски и навалидни, како што е случајот со Неритан Туркеши. За ова треба да интервенираат надлежните органи: МВР, Јавното обвинителство, Инспекциски совет, ДКСК, Агенцијата за квалитет на високото образование-органите Одборот за акредитација и Одборот за евалуација и други.

Со оглед на фактот што во соседните балкански (наведени) држави, се констатирани и утврдени незаконски издадени невалидни дипломи, потребно е надлежните македонски органи и институции во соработка со интерпол од МВР на Македонија и од Одделението за нострификација при МОН, се извршат законски проверки на наведените доставени дипломи кои се нострифицирани или се во постапка, особено во наставно-научната област во својство на професори или пак други високи позиции во општеството, а со цел утврдување на валидноста и законитоста за користење на истите.

Лажни дипломи за познавање јазици

Ова се случува во Академијата за судии и јавни обвинители (10.05.2018 година) во Македонија, овој скандал го потврди претседателот на Советот за јавни обвинители, Петар Аневски, каде стои:

„Предавачите на Академијата за јавни обвинители и судии не знаат странски јазик. Пред повеќе од една година беше откриена аферата за поседување лажни дипломи за познавање странски јазик од страна на кандидатите кои влегле во академијата. Но, по се изгледа фалсификат дипломи не поседувале само кандидатите, туку и предавачите“.

Кога сме тука до Академијата за судии и јавни обвинители во Македонија, треба да се истакне и тоа дека над 400 студенти, добиле можност да полагаат правосуден испит, пред да се стекнат со соодветно образование. Сите тие уверенија ги добиле од една институција – Универзитет на Југоисточна Европа-Тетово. Од овие 400 студенти е и синот на спикерот Таљат Џафери (познат како командант Форина-УЧК). Наместо одговорност да се има во Министерството за правда за ваквите образовни криминали. Надлежните органи молчат! Истите тие кандидати се распоредени за идни обвинители или судии. Затоа, перцепцијата за доверба во судството и обвинителството  е  3% (посто). Тоа е нивото!

Корупцијата го деградира образованието на Балканот!!!

Овој наш балкански лонец на образовни криминали со невалидни дипломи, се случува во хибридни криминални и корумпирани земји, како што е, за жал, и моја Македонија!!!

Автор: Ѓорѓи Илиевски, Виш просветен инспектор во пензија за НетПрес

Деновиве од печат излезе драмскиот ораториум „Баница 1903-Стратегот на македонскиот универзум“ (во 14 сцени со пролог и епилог), посветен на 120-годишнината од погибието на еден од најголемите синови на Македонија и на Македонската револуционерна борба, Гоце Делчев. Рецензенти се: историчарката, проф.д-р Виолета Ачкоска, лингвистот и експерт за културно наследство, м-р Александар Јорданоски и драматургот, м-р Трајче Кацаров. Тие, секој од својот научно-книжевен и драмски аспект пишува за драмскиот ораториум. Корицата е на македонскиот уметник Сергеј Андреевски. Издавач е една од најзначајните македонски издавачки куќи ПНВ-Публикации од Скопје.

Годинешниот добитник на наградата „Ацо Шопов“ која ја доделува ДПМ, Зоран Пејковски, автор е на новитот драмски текст: „Баница 1903 – Стратегот на македонскиот универзум“, кој всушност е драмски ораториум, и е прв во македонската драматургија, во кој преку историско – документаристички приказ е прикажан ликот на Гоце Делчев, еден од најголемите синови на Македонија и на македонската револуционерна борба. Пишуван, како што вели и самиот автор, по повод 120-годишнината од смртта на Делчев (1903-2023), и со него сака да го врати македонското достоинство, кое е газено од една рака на профитери, кои на очиглед на целиот македонски народ продаваат сѐ што е македонско, заборавајќи дека душата на Македонецот не е на продажба. Само душата останува чиста и чесна.

Тие, и таквите со секојдневното вршење на социопатолошкото насилство врз Македонците, докажаа дека немаат чувство за припадност, за корен. Всушност, тие асоцијални типови, по секоја цена сакаат да го погребаат Македонецот и неговото достоинство, заборавајќи дека Македонија е впиена во крвта на секој чесен Македонец.

Како што вели и самиот Пејковски, кога ќе прочитате за деветте кодоши, кои кодошејќи директно учествуваа во смртта на Гоце Делчев, веднаш ќе ви стане јасно дека историјата ни се повторува, дека овие изроди кои сега го распродаваат Македонецот и македонското достоинство се истите тие кодоши и предавници кои за пари распродаваат сѐ.

Впрочем и најзначајната сентенца за смртта на Македонија уште во 1903-та година ја кажува Димо Хаџи Димов со смртта на Гоце Делчев. Тој ќе рече: „Петнаесет часа ние го гледавме мртвиот Гоце како да беше наведнат врз гробот на Македонија. Петнаесет часа ни се кинеа срцата, зашто осиромашуваше цел еден народ…“

Па така, поучени од Гоце Делчев, кој ја водеше организацијата кон вечниот идеал на Македонците – Слобода или смрт, но и од неговиот учител Григор Прличев (кој оваа година бележи 130 години од неговата смрт), кој го учеше Делчева, но и сите нас за идеалот на совршенството или смртта, јасно ни дава до знаење дека проклетството фрлено врз Македонија и Македонците е од изродите, („Јас не познавам друг народ кој повеќе страдал од предавствата на своите синови-изроди како македонскиот“, Гоце Делчев) без разлика од кој историски период тие потекнуваат. Борбата продолжува. На тоа не обврза Гоце Делчев.

Притоа, рецензентката Ачковска во својата рецензија ќе забележи: …„Во оваа пригода имам чест да бидам рецензент на неговото најново дело, „Баница 1903 – Стратегот на македонскиот универзум“, драмски ораториум во 14 сцени со пролог и епилог. Со суптилниот, возбудлив поетско-драмски јазик, Зоран Пејковски ни презентира една историска епопеја во која централна личност е корифејот на македонската револуционерна ослободителна борба – Стратегот Гоце Делчев. Силните пораки вткаени низ чекорењето на една врвица на бесмртните, топлината на душата и жестокоста на гневот, куршумот смртоносен во жарот на животот и раскрилените длабоки мисли го оплодуваат зборот „за стиховите да си имаат своја татковина“. Бдеењето на ангелите на мудроста и храброста, демнежот на умирачката во здивот на ѕверот наспроти сјајот на сончевината македонска, опоменуваат и светат низ бисерниот ѓердан од казанија и думи, нанижан во ова дело кое Пејковски го остава во меморијата на потомствата и на судот на историјата. И овој пат, како и низ другите негови дела посветени на големи личности и настани од македонската историја, тој се појавува како неуморен трагач по вистината низ различните временски димензии, низ сочуваните сеќавања на сведоците и нивните потомци, низ достапните документи и напишаните дела на историчарите и публицистите“.

Рецензентот Александар Јорданоски за драмскиот ораториум во својата рецензија ќе забележи дека: „… За уметноста важи изреката дека ѝ се верува на првиот впечаток, а во овој драмски ораториум тоа е пребогатиот стилски и зборовен и реченичен израз со кои се опишува посебноста и возвишеноста на ликот на најголемиот македонски син во македонската револуционерна борба, но и загубата на цел еден свет рамен на универзум еден недосонуван сон, а сонот бил жестоко спречен. Восприемајќи го ораториумот „Баница 1903“, остриот јазичен поглед ќе забележи лингвостилистичка богатост рамна на самостоен правец. Додаден квалитет на таа богатост е инспирацијата од безрезервната храброст, самопожртвуваност, но и високата свесност за историскиот предизвик на кој одговара Гоце Делчев. Токму затоа е тој македонски Апостол, но не само револуционерен, ами и со психолошка цврстина и социјална широкост.

Ако кон ова се додаде возраста на Апостолот, заедно со плејадата други војводи, револуционери, културни дејци и други посветени души на Македонија, која во зенитот на нивното дејствување не ја надминува 30-тата година, се доаѓа до безвремената и бесценетата вредност на нивните положени животи“.

Што се однесува до драмската структура на драмскиот ораториум рецензентот Трајче Кацаров меѓу другото ќе забележи:…„Гоце Делчев е доминантен лик и во пиесата на Зоран Пејковски. Овој драматичар инспирацијата, мотивот го наоѓа во најболниот историски настан за македонскиот народ убиството во Баница…. Ова дело на Пејковски иако има цврстата драмска структура, односно строгото почитување на принципите во структуирањето на драмското дејство, сепак, а почитувајќи го квалификативот и на самиот автор, можеме да го карактеризираме како драмски ораториум. Главното дејство во него се протега низ осум целини. Ликовите во нив, заедно со нивните доминантни, потребните карактеристики за драмскиот приказ, директно се позајмени од историјата. Што значи, во сценскиот агон влегуваат однадвор – како типови. Така, драмската акција се јавува како резултат на настан за кој треба да се раскажува на сцената. Сепак во некои од нив, акцијата се огледа преку физички и преку духовни активности на актантите. Може да се каже дека постои и придвижување од сцена во сцена, што го подава потребното темпо во развојот на главното дејство“.

Зоран Пејковски е македонски драмски писател, драматург, поет, сценарист, прозаист, публицист, театролог и единствен натуралист во македонската литература. Тој е и доцент од областа Драматургија на Факултетот за театарски уметности при Интернационалниот универзитет Европа Прима“ од Скопје. Автор е на 20 драмски дела, на четири сценско-драмски рецитали, на 24 збирки песни, еден роман, еден препев, четири научно-истражувачки книги од театрологијата, три публицистички книги, и над 50 дела од областа на научната мисла, на литературната критика и на рецензии за книжевни дела и театарски изведби. Член е на Друштвото на писателите на Македонија од 1995 година. Во 2016 година се стекнува со титулата почесен амбасадор на мирот, во 2017 година се стекнува со титулата академик, а во 2018 година се стекнува со титулата европски писател на поезијата и уметноста, што ја доделува Номинациската комора за награди од Брисел при Европската унија. Добитник е на повеќе домашни и странски награди и признанија.

Во Основниот кривичен суд Скопје денеска треба да започне судењето против новинарот Драган Павловиќ Латас и инфлуенсерот Стефан Лазаров, обвинети за кривичното дело „ширење на расистички и ксенофобичен материјал по пат на компјутерски систем“.

Според обвинението, двајцата обвинети преку компјутерски систем ширеле расистичка и ксенофобична репрезентација на идеја која промовира насилство спрема жени, со што предизвикале реакции и чувство на згрозеност и вознемиреност во јавноста.

-Првиот обвинет, гостувајќи во интервју објавено на 14 февруари како поткаст на Јутјуб канал на вториот обвинет, јавно промовирал чин на полово насилство, евоцирајќи спомени од неговото наводно минато, без да изнесе морална осуда или каење, со тоа свесно промовирајќи го таквото насилничко однесување. Вториот обвинет, иако бил свесен за влијанието што го има содржината што ја емитува особено меѓу младата популација, сепак не го спречил или прекинал соговорникот, туку дополнително го наведувал со коментари и потпрашања да го прераскажува спорниот настан, стои во соопштението на обвинителството.

На Латас, Кривичниот суд му одреди превентивна мерка заради присуство, односно привремено одземање на патната исправа односно забрана за нејзино издавање и забрана за преземање определени работни активности поврзани со кривичното дело, односно забрана за јавен настап со кој се промовира ширење расистички и ксенофобичен материјал, додека на Лазаров му одреди забрана за јавен настап.

Според Кривичниот Законик, тој што преку компјутерски систем во јавноста шири расистички и ксенофобичен пишан материјал, слика или друга репрезентација на идеја или теорија која помага, промовира или поттикнува омраза, дискриминација или насилство, против кое било лице или група, врз основа на раса, боја на кожа, национално или етничко потекло, како и верско уверување, ќе се казни со затвор од една до пет години.

Процесот го води судијката Диана Груевска Илиевска.

(МИА)

Русија може да бара отштета поради саботажите со експлозии врз нејзината стратешка инфраструктура, односно гасоводите во Северен тек 1 и Северен тек 2 ланскиот септември во Балтичкото Море, со што беше запрено испорачување на рускиот гас во Германија односно Европа.

Американскиот наградуван новинар Сејмур Херш објави истражување во коешто тврди дека администрацијата на американскиот претседател Џо Бајден ја испланирала диверзијата со помош на норвешката воена морнарица. Еден месец по неговиот текст, западните мејнстрим медиуми ја објавија верзијата дека зад експлозиите стои наводна „проукраинска“ група која „не е поврзана“ со владата во Киев и украинскиот претседател Володомир Зеленски. Москва ги отфрла таквите наводи, а инцидентот го истражува како чин на меѓународен тероризам.

„Не исклучуваме подоцна покренување на прашањето за компензација за штетата како резултат на експлозијата на гасоводите Северен тек“, изјави за агенцијата РИА Дмитриј Биричевски, шеф на одделот за економска соработка на руското министерство за надворешни работи.

Не прецизира кому Русија ќе му го упати барањето за отштета поради експлозиите на гасоводите кои заедно можеа да извезуваат 110 милијарди кубни метри гас годишно во Германија.

Биричевски потсетува дека по појавувањето на истражувањето на новинарот Сејмур Херш, руската мисија при Обединетите нации во Советот за безбедност предложи нацрт-резолуција за независна меѓународна истрага за инцидентот.

„Но и тука западните земји активно ја саботираат работата по нацрт-резолуцијата, сметајќи на отсуство на ‘додадената вредност’ на меѓународната истрага. И покрај тоа, ние имаме намера да продолжиме да инсистираме на сеопфатна и отворена меѓународна истрага со задолжително присуство на руски претставници“, додава дипломатот.

Биричевски додава и дека иднината на гасоводите засега не е позната.

„Сега е многу тешко да се зборува за иднината на системите на гасоводите Северен тек. Во целина, според експертите, оштетените водови би можело да бидат обновени“, вели Биричевски.

Москва повеќепати повтори дека акционерите во компаниите оператори со гасоводите треба да решат дали ќе ги стават во мирување.

Извори наводно запознаени со плановите изјавиле за Reuters минатата седмица дека гасоводите Северен тек 1 и Северен тек 2, кој ги изгради руски „Газпром“ и е мнозински сопственик во компаниите оператори, ќе бидат запечатени и конзервирани, и ставени во состојба на мирување бидејќи во моментов нема планови за нивно поправање или реактивирање.

Северен тек 1 во функција беше ставен во ноември 2011 година, а чинеше 8 милијарди долари. Градењето на Северен тек 2 во износ од 11 милијарди долари беше довршено во септември 2021 година, но не беше ставен во функција поради сметана на власта во Германија врз која САД успеаја да извршат конечно притисок да го пролонгира почетокот на неговата работа. А потоа Берлин како оправдание за опструкциите ја зема руската инвазија во Украина од 24-ти февруари 2022 година.