Szum na zdjęciach cyfrowych to efekt pikselizacji i może wystąpić przy zwiększeniu czułości ISO w słabym oświetleniu lub przy długich czasach naświetlania. Na szczęście istnieją różne metody usuwania szumów ze zdjęć cyfrowych. Program Adobe Lightroom przez lata posiadał tradycyjną metodę usuwania szumu ale wraz z aktualizacją do wersji 12.3 zyskał nową funkcję opartą o sztuczną inteligencję.

Należy jednak pamiętać, że usuwanie szumów zawsze wprowadza pewną utratę ostrości i szczegółów na zdjęciu, dlatego zawsze warto zadbać o odpowiednie warunki oświetleniowe podczas robienia zdjęć, aby uniknąć szumów na zdjęciach cyfrowych.

Nierównomierne oświetlenie na zdjęciach może bardzo mocno utrudnić edycję zdjęć, szczególnie jeśli dotyczy ludzi. Na szczęście jesteśmy w stanie wykonać niezbędne korekty w programach graficznych. Lightroom – ulubiony program do edycji plików RAW – posiada wszystkie niezbędne opcje które umożliwiają wykonanie szybko i łatwo wszystkich poprawek.

Ostrość w odniesieniu do fotografii określa ogólną szczegółowość i przejrzystość zdjęcia i jest wynikową ostrości oraz kontrastu. Gdy obiekt na zdjęciu jest ostry, obraz wydaje się wyraźny i realistyczny, a szczegóły, kontrast i tekstura są renderowane z dużą szczegółowością.

Aby dany obiekt na zdjęciu był ostry musimy spełnić kilka warunków przed wszystkim musimy posiadać odpowiednio ostry obiektyw, niestety większość obiektywów kitowych lub najtańszych na rynku zoomów może nie oferować odpowiedniej ostrości. Jakość wykonania oraz zastosowane materiały w szczególności materiały, z których wykonane są soczewek w dużej mierze odpowiadają za ostrość oraz rozdzielczość optyczną.

Kolejnym z aspektów jest głębia ostrości, tutaj sprawa jest dużo prostsza mianowicie jeśli fotografowany obiekt znajduje się w płaszczyźnie głębi ostrości to z pewnością będzie ostry. Jeśli istnieje taka potrzeba możemy dokładnie wyliczyć, gdzie znajduje się głębia ostrości za pomocą odpowiedniego kalkulatora.

Niestety możemy też spotkać problemy które wynikają z wad produkcyjnych bądź aparatu bądź obiektywu w takim przypadku może na naszych zdjęciach zaistnieć front focus lub back focus. Niestety korekcji takiej wady w większości przypadków może dokonać tylko serwis.

Ostrość w ujęciu graficznym

Powyższe założenia możemy określić jako czysto fizyczne, które łatwo możemy wyliczyć oraz doprecyzować za pomocą odpowiednich wzorów. Jednak wykonując zdjęcie uzyskujmy płaski obraz, na którym ostrość również występuje. 

Określenie definicji ostrości dla obrazów dwuwymiarowych może być pomocne w określeniu potencjalnych problemów przez które czasami ostrość na wydanym zdjęciu jest zwyczajnie słaba lub może nawet nie istnieć. 

przechodząc więc do konkretów a dokładniej do analizy powyższego zdjęcia możemy łatwo zauważyć, że ostrość na nim jest równoważne w występowaniem obszarów o wysokim kontraście lokalnym. Z kolei wszystkie obszary znajdujące się poza płaszczyzną głębi ostrości będą gradientami oczywiście z graficznego punktu widzenia.

Od tej reguły istnieją również odstępstwa pierwszym z nich jest bokeh który w niektórych przypadkach może przybierać dość ostre krawędzie.

Drugim odstępstwem widocznym na poniższym zdjęciu mogą być obiekty które znajdują się w kadrze a nie do końca można określić je jako bokeh. W praktyce powstają w podobny sposób, czyli bardzo jasny element na ciemnym tle powoduje powstanie bardzo kontrastowego obszaru.

W obydwu przypadkach należy pamiętać, że jeśli będziemy próbowali wyostrzyć takie zdjęcie w trakcie edycji, elementy te mogą wyglądać nienaturalnie.

Jak robić ostro zdjęcia

wykonywanie ostrych zdjęć czasami może przysporzyć problemów. Pomimo właściwego ustawienia ostrości oraz zastosowania wysokiej jakości sprzętu możemy czasami spotkać się z brakiem ostrości w niektórych obszarach na zdjęciu bądź co gorsza na całym zdjęciu.

Poniżej znajduje się kilka potencjalnych przyczyn, przez które możemy mieć problemy z ostrością

Aberracja chromatyczna

Aberracja chromatyczna ma duży wpływ na kontrast lokalny co niestety może mieć wpływ na ostrość. Na szczęście nie dotyczy to wszystkich warunków oświetleniowych. Aberracja pojawia się zwyczaj, gdy fotografujemy obiekty które są mocno kontrastowe, tutaj jako przykład mogą posłużyć nam wszelkie zdjęcia wykonywane w ostrym słońcu.

Przymykanie przysłony

Większość obiektywów jest ostra w centrum, jeśli więc odpowiednio przymkniemy przysłonę będziemy wykorzystywać tylko najbardziej ostrą część obiektywu. Aby w najprostszy sposób określić od jakiej wartości przysłony nasz obiektyw jest ostry możemy wykonać kilka przykładowych zdjęć z różnym ustawieniem przysłony a następnie samemu wybrać najostrzejsze zdjęcie. Jeśli w dalszym ciągu mamy co do tego wątpliwości możemy sięgnąć do testów obiektywu, gdzie z pewnością znajdziemy taką informację.

Tryb pracy autofocusa

dobranie właściwego trybu pracy autofocus’a jest istotne aby wykonać ostre zdjęcia, tutaj na szczęście zasada jest bardzo prosta:

tryb pracy AF-C – dla wszelkich obiektów pozostających w ruchu, nie ważne jak szybko się poruszają

tryb pracy AF-S – stosujemy dla obiektów nieruchomych, czyli fotografii krajobrazowej, produktowej i tym podobnej czyli wszędzie tam gdzie fotografowany obiekt nam nie „ucieka”

Zbyt wysoka czułość ISO

Ustawienie zbyt wysokiej czułości ISO powoduje powstanie szumu na zdjęciu, co z kolei ma duży wpływ na kontrast lokalny. Natomiast przypadku zbyt dużej czułości, detale na zdjęciu całkowicie zanikną. Obydwa powyższe przypadki będą miały ogromny wpływ na ostrość, dlatego ustawienie ostrości powinniśmy zacząć od jak najniższej wartości.

Zbyt niski czas otarcia migawki

Zbyt niski czas otwarcia migawki może powodować również niepożądane efekty i możemy podzielić je na dwa różne przypadki:

drganie rąk lub ogólnie ciała fotografa – aby zniwelować ten efekt należy zastosować zasadę odwrotności, czyli fotografować z czasem otwarcie migawki nie dłuższym niż wynikającym z wzoru:

drugi przypadek to nic innego jak efekt motion blur. Tutaj niestety, jeśli chcemy zamrozić ruch fotografowanego obiektu musimy w miarę dokładnie określić czas otwarcia migawki biorąc pod uwagę szybkość jego poruszania się. Jedynym dobrym sposobem jest wykonanie kilku próbnych zdjęć, ponieważ w praktyce nie jesteśmy w stanie określić prędkości poruszania się obiektu bez specjalistycznego sprzętu.

Wiele nowych aktualizacji programu Lightroom opiera się na wykorzystaniu sztucznej inteligencji. Jedną z najnowszych funkcji są adaptacyjne presety które możemy wykorzystać do edycji portretów oraz wielu innych rodzajów zdjęć. Mozolne nakładanie masek na portrety możemy uznać za przeszłość – za pomocą nowego rodzaju presetów wybieranie portretowanych osób, tworzenie masek i wprowadzanie zmian jest bajecznie szybkie.

Inteligentne maski dostępne są w programach Lightroom Classic, Lightroom, oraz Adobe Camera Raw od roku 2021 (dostępne tylko maski dla nieba oraz obiektu) natomiast od października 2022 wzbogacono je o automatyczne wybieranie:

• ludzi z podziałem na części twarzy
• głównego obiektu na zdjęciu
• wybieranie tła na zdjęciu

Wybieranie ludzi odbywa się na dwa sposoby – możemy wybrać całą sylwetkę, lub możemy utworzyć maski dla pojedynczych elementów twarzy takich jak możemy zobaczyć na poniższym zrzucie.

Dzięki zastosowaniu sztucznej inteligencji Adobe Sensei program doskonale radzi sobie z wykrywaniem zarówno pojedynczych osób jak również kilku osób.

Podobnie ma się sytuacja w przypadku wykrywania zwierząt na zdjęciach, co może być bardzo pomocne w fotografii przyrodniczej. Oczywiście program Lightroom doskonale radzi sobie z wykrywaniem różnych gatunków zwierząt.

W każdym przypadku tworzone są maski wysokiej jakości w szczególności w obszarach zawierających włosy. Problematyczne stają się natomiast elementy zdjęcia, które posiada niski kontrast lub posiadają obszar, przez który widoczne jest tło, w takiej sytuacji program może się mylić niemniej jednak poprawka maskowania takich obszarów jest prostsza niż w przypadku tworzenia maski od zera.

Adaptacyjne presety

Program Lightroom pozwala również od niedawana na tworzenie adaptacyjnych presetów, czyli inaczej mówiąc presetów które posiadają możliwość zapamiętania ustawień dla masek a co za tym idzie automatycznego utworzenia odpowiednich masek w momencie korzystania z presetu. Jedyne co w tym przypadku możemy ewentualnie zrobić to poprawić maski ręcznie, jeśli nie zostały dobrze utworzone.

tworzenie adaptacyjnych presetów jest równie proste co tworzenie tradycyjnych presetów, musimy jedynie pamiętać, aby w momencie tworzenia presetu zaznaczyć maski których korekcje mają być zapamiętane. Program niestety nie podaje dla których masek zastosowaliśmy jakiekolwiek korekty, dlatego warto zaznaczyć wszystkie utworzone przez nas maski, nie wpływa no późniejszą pracę programu.

Inteligentne maski wraz z adaptacyjnymi preserami stanowią bardzo ważny element narzędzi, które są dostępne w programach Lightroom Classic, Lightroom oraz module Camera Raw. Potrafią bardzo mocno przyśpieszyć obróbkę zdjęć oraz jej precyzję. szczególnie mogą sprawdzić się w przypadku zdjęć tego samego rodzaju lub zdjęć seryjnych.

Poniżej znajduje się zestaw dwu presetów dzięki czemu możecie zapoznać się z ich działaniem oraz mogą posłużyć jako baza do waszych kompozycji.

Program ON1 NoNoise AI został stworzony z myślą o usuwaniu szumów oraz wyostrzaniu naszych zdjęć. Dzięki wsparciu dla warstw z łatwością możemy kontrolować wynik jego działania. Dla każdej z warstw możemy wykonać osobno odszumianie lub wyostrzanie z różnym natężeniem działania, a następnie za pomocą masek w taki sposób skomponować efekt końcowy, aby był zgodny z naszymi oczekiwaniami.

Program dodatkowo oferuje demozaikowanie wspomagane AI, funkcja ta – zgodnie z obietnicą producenta – ogranicza powstawanie dodatkowych szumów w procesie post produkcji.

Program może działać jako plugin dla następujących programów: 

• Adobe Photoshop 
• Adobe Lightroom Classic 
• Adobe Photoshop Elements 
• Affinity Photo 
• Capture One 
• Apple Photos 
• Corel Paintshop Pro 

co pozwala na łatwe włączenie go w nasz workflow. 

Funkcją, która nie jest ujęta w opisie producenta jest możliwość zapisu plików JPG jako pliki DNG, czyli krótko mówiąc program pozwala na konwersję pliku JPG to RAW podobnie jak miało to miejsce w programie JPG to RAW AI firmy Topaz Labs. Niestety w tym przypadku nie mamy możliwości usunięcie artefaktów powstałych w trakcie kompresji JPG, więc funkcja ta będzie przydatna tylko w przypadku zdjęć wysokiej jakości. W trakcie testów udało mi się skonwertować poniższe zdjęcie JPG do formatu DNG.

Zdjęcia przykładowe:

Profile w programie Adobe Lightroom zadebiutowały w 2018 roku i stanowią odpowiednik tablic LUT, dzięki nim jesteśmy w stanie zmienić kolorystykę zdjęcia. Dzięki profilom fotografowie zyskują dodatkową bardzo precyzyjną kontrolę nad edycją zdjęcia.

Profile wydają się być tym samym co pesety jednak różnica jest bardzo duża i widoczna gołym okiem już po pierwszym skorzystaniu z profili oraz presetów. Preset – z angielskiego Predefined Settings – zawierają zapisane ustawienia narzędzi programu Adobe Lightroom, czyli inaczej mówiąc preset odgórnie ustawi nam suwak danego narzędzia na pozycję, która jest w nim zapisana. Oczywiście istnieje możliwość dalszej zmiany jednak w niektórych przypadkach jest ona niemożliwa, jeśli na przykład dany slider zostanie ustawiony w jednej ze swoich skrajnych pozycji.

Profil z kolei wykorzystuje tablice 3D Look Up Tables (LUT) które są aplikowane na etapie demozaikowania w przypadku pliku RAW, lub w przetwarzania pliku w przypadku pozostałych plików które potrafi odczytać program Lightroom (JPG, PSD, TIFF i tym podobne). Dzięki temu profile nie wpływają na pozostałe narzędzia programu Lightroom dzięki czemu zyskujemy dodatkowe możliwości obróbki zdjęć. Warto tutaj dodać, że preset może mieć zapisane informacje o profilu, z którego powinien korzystać.

Czym są tablice LUT? – Tabele te zawierają takie elementy, jak krzywe RGB, mapy gradientów, balans kolorów i szereg innych regulacji. Jeśli spojrzymy na tablice LUT, które w programie Lightroom są obsługiwane przez moduł Camera RAW, nieco inaczej możemy stwierdzić, że tego typu tablica musi być wykorzystywana zawsze w momencie otwierania pliku RAW. Nawet jeśli tablica taka nie zawiera żadnych ustawień i jest profilem płaskim (Adobe Neutralne) musi zostać zaaplikowana. W tym miejscu pokusiłbym się nawet o stwierdzenie, że wywołanie pliku RAW polega na jego demozaikowaniu przy jednoczesnym zastosowaniu tablicy LUT, a dalszą edycję w programie Lightroom możemy nazwać po prostu edycją zdjęcia.

Poniżej znajduje się lista profili wraz z krótkim opisem, dzięki któremu każda osoba która stawia pierwsze kroki w obsłudze profili programu Lightroom będzie w stanie łatwiej i wydajniej ich używać.

Profile znajdujące się w sekcji Adobe RAW:

• Adobe kolor – został zaprojektowany jako najbardziej neutralny punkt startowy, który wyprodukuje kolory najbardziej zbliżone do naturalnych.
• Adobe Monochromatyczne – został zaprojektowany jako neutralny punkt startowy dla zdjęć monochromatycznych. Odrobinę zmienia kolory rozjaśnia ciepłe kolory i przyciemnia zimne kolory. Dodaje nieco kontrastu.
• Adobe Neutralne – redukuje nasycenie i kontrast generując bardziej płaski obraz. Pozwala na najwięcej zabawy z obrazem szczególnie w przypadku delikatnych kolorów.
• Adobe Pionowo – opracowany z myślą o zdjęciach portretowych pozwala na lepszą reprodukcję kolorów skóry.
• Adobe Poziomo – dodaje nieco nasycenia kolorom, i podbija kolory niebieskie i zielone. Dodaje nieco kontrastu pozwala wydobyć szczegóły kompresując Podświetlenia i Cienie w zdjęciach z większym kontrastem.
• Adobe Standardowe – profil zachowany głownie ze względu na kompatybilność wsteczną, w poprzednich wersjach programu Lightroom nosił nazwę Default.
• Adobe Żywy – dodaje kontrast i jaskrawość jednocześnie dobrze przetwarzając kolor skóry co może się przydać do zdjęć krajobrazowych na których są widoczni ludzie.

Kolejna sekcja Dopasowanie do aparatu zawiera odpowiedniki profili które możecie znaleźć w waszych aparatach. Profile zawarte w tej sekcji zależą od tego jakim aparatem zostało wykonane dane zdjęcie. Dlaczego takie profile znajdują się w ogóle w programie Lightroom? odpowiedź jest bardzo prosta, jeśli wybierzecie określony profil w waszym aparacie zostanie on zaaplikowany tylko do zdjęcia zapisanego w formacie JPG co jest w pełni zgodne z tym, że zdjęcia zapisane w formacie RAW nie zawierają żadnych dodatkowych informacji czy ingerencji w plik poza czystymi danymi pochodzącymi z matrycy oraz danymi EXIF.

Kolejne sekcje – Artystyczne, C-B, Nowoczesne i Vintage zawierają profile które można zaaplikować zarówno do zdjęcia RAW jak i do zdjęć zapisanych w postaci innych plików graficznych. Istnieje jednak jedna różnica, która odróżnia te profile od opisanych powyżej. Mianowicie jeśli wybierzemy któryś z tych profili uaktywni się dodatkowy slider dzięki któremu będziemy mogli sterować intensywnością profilu.

Fotografia architektury nie jest prostą sprawą szczególnie jeśli nie posiadamy odpowiedniego sprzętu. Budynki na zdjęciach, które wykonujemy bardzo często mogą okazać się krzywe, pochylone lub w najlepszym przypadku mieć kształt trapezu. Z pomocą przychodzą nam programy do edycji zdjęć dzięki którym możemy w bardzo wielu przypadkach uratować sytuację poprzez korekcję perspektywy. W najpopularniejszym z nich – Adobe Lightroom – możemy znaleźć narzędzie Przekształć (Transform) które służy właśnie do korekcji perspektywy.

Zaburzenia perspektywy, które spotykamy w fotografii architektury spowodowane są głównie z powodu obiektywów szerokokątnych używanych właśnie w tego rodzaju fotografii. Jeśli natomiast jesteśmy oddaleni od naszego obiektu i możemy użyć dłuższego obiektywu powiedzmy powyżej 50mm, wszelkiego rodzaju odchylania będą dużo mniejsze lub znikną całkowicie. 

Aby poprawnie wykonać zdjęcie budynku za pomocą aparatu wyposażonego w obiektyw szerokokątny musimy pamiętać o jednej podstawowej zasadzie: aparat musimy trzymać w miarę wypoziomowany – nie ważne czy zdjęcie wykonujemy w orientacji poziomej czy pionowej. Wiele nowoczesnych aparatów jak i smartfonów wyposażonych jest w elektroniczne poziomice dzięki którym jesteśmy w stanie ustawić aparat we właściwy sposób.

Drugą nie mniej ważną zasadą jest kadrowanie w taki sposób, aby dookoła naszego budynku było dużo przestrzeni, jest to bardzo istotne, ponieważ w wyniku działania narzędzia Przekształć część zdjęcia może zostać obcięta. 

Po wykonaniu zdjęcia możemy przystąpić do jego obróbki w programie Lightroom, poniżej omówię tylko narzędzia, dzięki którym wyprostujemy nasze zdjęcie. Pozostałe korekcje warto wykonać już po wyprostowaniu zdjęcia, ponieważ manipulacja perspektywą oraz kadrowanie może wpłynąć na histogram.

Redukcja krzywizn

Wspomniany wcześniej obiektyw szerokokątny może wprowadzać duże dystorsje co spowoduje, że linie, które powinny być proste mogą będą krzywe, za co odpowiada dystorsja beczkowata. Aby ją usunąć należy użyć narzędzia Korekcji obiektywu szczegółowo omówionego w poprzednim filmie.

Prostowanie

Po pozbyciu się wszelkich krzywizn z naszego zdjęcia możemy przystąpić do właściwej korekcji perspektywy, czyli prostowania budynków za pomocą narzędzia Przekształć (Transform). Narzędzie to posiada dość dużo opcji jednak jest dość intuicyjne w obsłudze dzięki czemu szybko i sprawnie możemy osiągnąć zamierzony skutek.

W panelu narzędzia możemy znaleźć sześć przycisków:

• Wył. – narzędzie wyłączone,
• Automatyczne – najprostsza z opcji, Lightroom będzie starał się automatycznie dopasować ustawienia narzędzia, aby uzyskać pożądane efekty jednak czasami nie działa wystarczająco dobrze i może się ograniczać tylko do wyprostowania horyzontu,
• Z asystą – narzędzie, które przynosi najlepsze efekty jednocześnie bardzo proste w obsłudze wystarczy zaznaczyć minimum dwie linie, które w domyśle mają być równoległe i poziome,
• Poziom – za pomocą tego narzędzia możemy wyprostować większość zdjęć na których są wyraźnie zaznaczone linie poziome lub zdjęcia przedstawiają krajobraz z wyraźnie zaznaczoną linią horyzontu,
• W pionie – to narzędzie powinno automatycznie odnaleźć linie, które są pionowe i na tej podstawie wyprostować zdjęcie. Dobrze nadaje się do korekcji perspektywy w przypadku zdjęć architektury lub zdjęć na których znajdują się pionowe elementy takie jak drzewa słupy i tym podobne,
• Pełny – skupia w sobie narzędzi Poziom, W pionie oraz auto.

Należy pamiętać, że wszystkie narzędzia, które działają w sposób automatyczny mogą nie działać poprawnie i wszystko zależy od zdjęcia, na którym pracujemy.

Nico niżej znajdziemy zestaw sliderów dzięki którym możemy dodatkowo skorygować działanie każdego z narzędzi, które kryją się pod przyciskami opisanymi powyżej. 

• Pionowo – dostosowuje obraz, pochylając go do przodu lub do tyłu,
• Poziomo – odchyla obraz wokół wirtualnej osi pionowej,
• Obróć – obraca obraz wokół punktu centralnego,
• Proporcje – rozciąga obraz w poziomie lub kompresuje go w poziomie,
• Skala – zmniejsz lub powiększa obraz,
• Przesunięcie X – przesuwa obraz w osi X,
• Przesunięcie Y – przesuwa obraz w osi Y

Dystorsja obiektywu to wada polegająca na nierównomiernym powiększeniu obrazu, który wpada na element światłoczuły w naszym aparacie (matrycę lub błonę światłoczułą), jest to rodzaj aberracji optycznej. To nierównomierne powiększenie jest ściśle powiązane z odległością od środka kadru i może przybierać następujące formy:

• w przypadku gdy środek kadru wydaje się większy niż jego brzegi – obraz w środku wygląda na wypukły – mówimy o dystorsji beczkowatej,

• natomiast w przypadku, gdy środek kadru jest mniejszy niż na brzegach – obraz jest wklęsły – mówimy o dystorsji poduszkowej,

Oczywiście istnieje obraz pozbawiony tych wad, gdzie w każdym miejscu kadru powiększenie jest dokładnie takie samo, ale czy może istnieć mix obydwu wad obiektywu? Oczywiście mówimy wtedy o dystorsji mającej kształt wąsów (moustache), w tym wypadku obraz jest zarówno wklęsły jak i wybrzuszony. Taki rodzaj dystorsji może się również nazywać complex distortion. Jest to bardzo rzadko spotykany rodzaj dystorsji, ale całkowicie możliwy.

Skoro już wiemy, jak wyglądają zniekształcenia obiektywu spowodowane nierównomiernym powiększeniem obrazu, warto wiedzieć w jakich rodzajach obiektywu możemy spotkać daną dystorsję.

• dystorsja beczkowata występuje w obiektywach o ogniskowych do 35mm, czyli wszystkich szerokokątnych – jeśli obiektyw jest bardzo niskiej jakości możemy spotkać ten rodzaj zniekształcenia również w obiektywach o nieco dłuższych ogniskowych na przykład 40 lub 50 milimetrów.
• dystorsja poduszkowa jest z kolei spotykana na dłuższych ogniskowych powiedzmy powyżej 55 milimetrów jednak wszytko zależy oczywiście od obiektywu.

Jeśli z kolei podzielimy obiektywy na stało ogniskowe oraz zoomy sytuacja robi się bardzo ciekawa, otóż w obiektywach stało ogniskowych dystorsja nie powinna występować w większości przypadków. Natomiast w obiektywach o zmiennej ogniskowej raczej na pewno spotkamy tego typu zniekształcenia. Ciekawym przypadkiem są obiektywy o dość długich zoomach na przykład 18-105, 24-150 i podobne, w takich przypadkach na szerszym końcu możemy spotkać dystorsję beczkowatą natomiast na dużym dystorsję poduszkową. Jedynym rodzajem obiektywu, gdzie dystorsja jest oczekiwana jest obiektyw typu rybie oko, który jest idealnym przykładem dystorsji beczkowatej.

Kiedy usunąć dystorsję?

To pytanie jest oczywiście bardzo mocno zależne od zdjęcia, które wykonaliśmy. W skrócie możemy powiedzieć, że dystorsję usuwamy wszędzie tam, gdzie ona nam przeszkadza dlatego obróbkę zdjęcia warto rozpocząć właśnie od próby jej usunięcia – co w przypadku programów ze stajni Adobe jest banalnie proste.

Z pewnością dystorsję powinniśmy usunąć w przypadku zdjęć na których jest są widoczne budynki – nie tylko zdjęć, które typowo przedstawiają architekturę, ale również zdjęć, które robione są w mieście i zaliczają się do na przykład do fotografii ulicznej. W przypadku zdjęć przyrody, krajobrazów lub portretów nie musimy tak bardzo przejmować się usunięciem dystorsji, chyba że w kadrze będzie znajdował się element, który ewidentnie psuje odbiór zdjęcia ponieważ został wykrzywiony na skutek dystorsji.

W jaki sposób usunąć dystorsję?

Jeśli jesteśmy posiadaczami jednego z programów ze stajni Adobe możemy bez problemu usunąć wady obiektywu takie jak dystorsję, winietowanie czy aberrację chromatyczną.

W przypadku programu Lightroom Classic należy użyć narzędzia Korekcji Obiektywu które znajduje się w module Wywołaj (Develop).

W większości przypadków wystarczy użyć opcji Włącz korekcję obiektywu co spowoduje automatyczne dopasowanie profilu do producenta oraz modelu obiektywu. Nieco poniżej wybranego profilu znajdziemy dwa suwaki które odpowiadają na intensywność korekcji zniekształcenia oraz winietowania.

W przypadku gdy program nie wykryje automatycznie naszego obiektywu można spróbować wskazać producenta, w przypadku jednego z moich obiektywów cała reszta (Model i Profil) zostały dopasowane automatycznie.

W przypadku gdy w dalszym ciągu program nie wykryje odpowiedniego obiektywu można wskazać właściwy profil w pełni manualnie.

Jeśli natomiast nasz obiektyw nie istnieje na liście wyboru można – jak podaje firma Adobe – wskazać najbliższy obiektyw tego samego producenta. Doskonałym przykładem jest kitowy Nikkor 18-55 w pierwszej wersji który nie znalazł się na liście profili, ale jeśli wybierzemy wersję obiektywu ze stabilizacją (VR) korekcja wad obiektywu powinna zadziałać bez problemu.

W przypadku programu Lightroom narzędzie korekcji obiektywu zostało przemianowane na Optyka i znajduje się w panelu Edycja po prawej stronie. W przypadku tego programu narzędzie jest nieco uboższe i nie oferuje ręcznego usuwania wad obiektywu

Ostatnim programem w którym znajdziemy narzędzie jest Photoshop a dokładniej moduł Camera Raw, w tym przypadku narzędzie nazywa się Optyka i znajduje się również po prawej stronie. Jest ono praktycznie identyczne z używaną w programie Lightroom Classic

Poprawne powiększanie zdjęć w programie graficznym jest bardzo przydatną umiejętnością dla każdego fotoedytora. Jeśli dodatkowo pracujemy w programie Adobe Photoshop sukces wydaje się murowany. Jednak zanim przejdziemy do szczegółów tej operacji warto zapoznać się ze potencjalnymi problemami jakie możemy napotkać w trakcie zmiany rozmiaru zdjęcia.

Funkcje zmiany rozmiaru zdjęcia posiada praktycznie każdy program graficzny, niestety używając standardowych opcji zazwyczaj nasze wynikowe może zostać:

• pozbawione ostrości,
• pozbawione kontrastu,
• szumy mogą zostać uwypuklone,
• w przypadku plików JPG artefakty wynikające z kodowania mogą zostać powiększone.

oczywiście warto podkreślić, że wszytko zależy od zdjęcia z jakim pracujmy i w niektórych przypadkach zdjęcie może zostać powiększone bardzo dobrze.

Jeśli do wyżej wymienionego celu użyjemy programów które posiadają wyspecjalizowane opcje przeznaczone do powiększenia zdjęć, będziemy w stanie uzyskać bardzo dobre rezultaty za każdym razem.

My skupimy się na programie Adobe Photoshop jednak warto również wspomnieć o programach takich jak Pixelamtor Pro lub Affinity Photo które również posiadają bardzo zaawansowane funkcje

Powiększanie plików RAW

Na pierwszy ogień pójdzie bardzo ciekawa opcja Photoshop’a, a raczej jego modułu do obróbki plików RAW – Camera RAW. Moduł ten wyposażony jest w opcję powiększania zdjęć w wyniku której otrzymamy plik wynikowy RAW w formacie DNG. Aby skorzystać z tej opcji należy:

1. otworzyć zdjęcie RAW w programie Photoshop, plik powinien otworzyć się w module Camera RAW

1. W kolejnym kroku wywołujemy menu kontekstowe z którego wybieramy opcję Popraw… lub wciskamy kombinację klawiszy Shift+Cmd+D (Mac) lub Shift+Control+D (Windows)

1. W następnym oknie zaznaczmy opcję Super Resolution (wysoka rozdzielczość) – po kliknięciu Popraw zdjęcie zostanie powiększone cztery razy

Utworzony plik zostanie automatycznie zapisany w formacie DNG w tym samym folderze w którym znajduje się zdjęcie źródłowe. Zdjęcie możemy oczywiście dalej edytować w programie Photoshop, zaimportować do programu Lightroom lub dowolnego innego edytora RAW który obsługuje pliki DNG

Powiększanie narzędziem Rozmiar Obrazu

Kolejnym narzędziem, które oferuje nam program Photoshop to Rozmiar obrazu które możemy wywołać z menu Obraz lub używając kombinacji klawiszy Shift+Cmd+I (Mac) lub Shift+Ctrl+I (Windows)

Po uruchomieniu narzędzia Rozmiar Obrazu naszym oczom ukaże się proste menu które służy do określania rozmiaru obrazu wynikowego. Bardzo istotną informacją na tym etapie jest maksymalny rozmiar zdjęcia wynikowego którego dłuższy bok nie może przekroczyć 300000 pikseli! Warto dodać, że sam czas powiększania może być zależny od mocy obliczeniowej naszego komputera, rozmiaru pamięci oraz miejsca na dysku.

Bardzo ważne jest, aby z listy Ponowne próbkowanie wybrać opcję Zachowaj szczegóły 2.0 która to jako jedyna jest wyposażona w skuteczne mechanizmy wspomagające powiększanie w postaci sztucznej inteligencji AI. Po zatwierdzeniu zmian zdjęcie zostanie przetworzone.

To oczywiście nie jedyne możliwości powiększenia zdjęć w programie Photoshop szczególnie w narzędziu Rozmiar Obrazu, ale najlepsze, jeśli chcemy powiększyć zdjęcia. Pozostałych opcji można oczywiście używać, ale wybrane przeze mnie są tymi które dają najlepsze rezultaty.

W poprzednim filmie omówiłem w jaki sposób działa matryca, która potrafi rejestrować natężenie światła, ale nie posiada możliwości rejestracji informacji o kolorze.

Aby w najprostszy możliwy sposób zarejestrować informację o kolorze piksela danym obszarze matrycy, stosuje się specjalny filtr, którego twórcą jest Bryce Beyer który filtr ów opracował na zlecenie swojego pracodawcy firmy Eastman Kodak. Jest stosunkowo prosta mozaika filtrów, przy pomocy której pojedynczy piksel matrycy potrafi zarejestrować natężenie światła dla tylko jednego z góry określonego koloru.

Jak widać na powyższej ilustracji filtr składa się z kolorów czerwonego, zielonego i niebieskiego w proporcjach 1:2:1. Matryca rejestruje najwięcej koloru zielonego analogicznie jak ludzkie oko, w którym najwięcej jest sensorów – tak zwanych czopków – właśnie koloru zielonego. Sprawia To, że obraz rejestrowany przez matrycę jest najbardziej zbliżony do naturalnego.

Warto zaznaczyć również, że filtr Beyera został opracowany w taki sposób, że matryca podzielona została na obszary składające się z czterech filtrów rejestrujących kolor które znajdują się obok siebie.

Mimo że na powyżej ilustracji kolor znajdujący się w lewym górnym rogu to czerwony w praktyce nie ma znaczenia, jeśli kolor „rozpoczynający” filtr będzie kolorem zielonym lub niebieskim.

Powyższy filtr posiada niestety swoje wady, główną nich jest sama budowa filtrów które, aby odfiltrować dany kolor muszą składać się z dwu filtrów znajdujących się jeden nad drugim. Zastosowanie takich podwójnych filtrów ogranicza ilość światła wpadającego bezpośrednio to fotodiody znajdującej się pod nimi.

Aby pozbyć się tego problemu opracowano wariację filtru Beyera która składa się wyłącznie z pojedynczych filtrów CMY, czyli Cyjan, Magenta i Yellow. Tego rodzaju matryca ma większą efektywność i lepiej radzi sobie w kiepskich warunkach oświetleniowych.

Istnieją również inne rodzaje matryc filtrów które stanowią pochodne podstawowego filtru Beyera i zostały opracowane z myślą o lepszej czułości a co za tym idzie lepszej rejestracji obrazu w środowiskach o ciemniejszym oświetleniu.

Powyższe matryce to odpowiednio RGBE – gdzie za rejestrację światła o podwyższonej czułość odpowiedzialny jest filtr koloru Emerald, oraz RGBW w której piksel odpowiedzialny za rejestrację natężenia światła w danej czwórce pikseli nie posiada żadnego filtra przez co rejestruje sto procent natężenia światła w danym obszarze matrycy.

Kolejna warta odnotowania matryca to Fujifilm EXR która poza zupełnie inaczej zaprojektowanym filtrem wydaje się być również pochylona o 45 stopni. w praktyce jednak piksele są nieco rozsunięte a w miejsce, które powstało pomiędzy nimi dodano dodatkowy piksel zwiększając nieco gęstość pikseli w całej matrycy.

W przypadkukażdej z powyższych matryc należy rozkodować informację o kolorze w taki sposób, aby z grupy pikseli które reprezentują natężenie światła dla różnych kolorów powstał kolorowy obraz. Proces, który odpowiada za obróbkę surowego obrazu z matrycy nazywa się demozaikowaniem i został opisany w tym artykule.

Istnieje jeszcze jeden rodzaj matryc, które nie opierają się na filtrze Beyera i mają całkowicie odmienną budowę w stosunku do opisanych wyżej – są to matryce Foveon firmy Sigma. Są one zbudowane w trzech matryc umieszczonych jedna nad drugą z których każda odpowiedzialna jest za przetwarzanie pojedynczego koloru niebieskiego, zielonego i czerwonego. aby przetworzyć obraz z takiej matrycy wystarczy z każdej kolumny trzech pikseli pobrać wartości natężenia światła i zapisać jako wartości kolorów RGB

Opisane powyżej rodzaje matryc a właściwie zastosowanych filtrów oczywiście nie są wszystkimi dostępnymi na rynku matrycami a stanowią jedynie warte odnotowania przykłady rozwiązań technicznych. Obecnie jesteśmy w stanie zaprojektować dowolną matrycę opartą o filtr Beyera która może dawać zupełnie inny obraz pod kątem reprodukcji kolorów, oraz lepszą lub gorszą jakość w przypadku zdjęć w kiepskich warunkach oświetleniowych.